пăркăç - Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

Н.И. Ашмарин. Чăваш сăмахĕсен кĕнеки. Проф. Н.И. Ашмарин хатĕрленĕ 17 кĕнекерен тăракан чăваш сăмахĕсен пуххи.
Электронлӑ версине тума хутшӑннӑ: Алина Иванова, Михаил Саркӑмӑл, Николай Плотников, Иван Иванов, ...

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

пăркăç

(пŏргŏс’), i. q. хӳре параппанĕ. Шевле. «Пăркăç» имеет такое же устройство [как и хăвăл], но только он помещается на самом хвосте. Один конец веревки пăркăç тоже привязан к столбу. Короче говоря, веревка хвоста, снабженного пăркăç, при поворачивании наматывается на находящийся на хвосте пăркăç, а веревка хвоста, поворачиваемого при помощи дупла, наматывается на надетое на столб дупло». V. хăвăл. || I. q. alias праппан, lignum versatile teres in extremo gubernaculo (xӳpe) ad perpendiculum collocatum, quo tecti circumactio expeditur. Шпиль. Шевле. Пăркăç та çавăн пекех, анчах вăл йопа çинче мар, хӳре çинчех. Пăркăçĕнне те вĕренне пĕр вĕçне йопаран кăкарнă. Кĕскерех каласан, пăркăçлă хӳрен вĕренĕ хӳрене пăрнă чох, хӳре çинчи пăркăç çине авранать, хăвăлпа çавăрнакан хӳрен вĕренĕ — йопа çинчи хăвăл çине авранать. Так же [как хăвăл, устроен] и шпиль, только он не на столбе, а прямо на руле. Веревка шпиля тоже привязана одним концом к столбу. Короче говоря, веревка руля, снабженного шпилем (еine Spille), навивается при повертывании руля на имеющийся на нем шпиль, а веревка руля, вращаемого при помощи дупла, навивается на надетое на столб дупло.