Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

ана-çарма

собир.
загоны, участки, полосы земли
вак-тĕвек ана-çарма — мелкие загоны, чересполосица

вакă-вĕтĕ

то же, что вак-тĕвек

вак-тĕвек

собир.

вак-тĕвек

1.
мелочь, мелкие вещи

вак-тĕвек

мелкий
вак-тĕвек япаласем — мелкие вещи, всякая дребедень
сумкăра тĕрлĕ вак-тĕвек — в сумке лежит разная мелочь

вак-тĕвек

2.
мелкий, малозначительный, несущественный
вак-тĕвек — незначительные ошибки
вак-тĕвек предприятисем — мелкие предприятия
вак-тĕвек ыйтусем — мелкие, частные вопросы
вак-тĕвек таранах шута ил — учитывать все до мелочей

вак-тĕвек

3.
детвора, малыши, ребятня

вак-тĕвек

малолетний, маленький
вак-тĕвек ачасем — малолетние дети

вак-шак

разг.
то же, что вак-тĕвек

галантерея

галантерея (вак-тĕвек тавар)

шараçлан

1.
суетиться, хлопотать
возиться, канителиться
вак-тĕвек ĕçсемпе шараçлансах кун иртсе кайрĕ — день прошел в разных хлопотах
мĕн шараçланса тăратăн унта? — что ты там возишься?

юсав

починочный, ремонтный
юсав бригади — ремонтная бригада
юсав ĕçĕсем — ремонтные работы
юсав мастерскойĕ — ремонтная мастерская
юсавпа механика цехĕ — рембитно-механический цех
вак-тĕвек юсав — мелкий ремонт
капиталлă юсав — капитальный ремонт
кулленхи юсав — текущий ремонт
планлă юсав — плановый ремонт
юсав ĕçĕсем — ремонтные работы
ку çурта пĕлтĕр юсав тунă — этот дом отремонтирован в прошлом году

çарату

2.
воровство, кража
грабеж
вак-тĕвек çарату — мелкие кражи

Чăвашла-вырăсла словарь (1919)

вак

2.
мелкий
вак выльăх — мелкий скот
вак тĕвек — мелочь
вак укçа — мелкие деньги
вак тĕвек йапаласем — мелочи
вак тĕвек сутакан — мелочной торговец
вак-тĕвек ĕçлĕ — ...

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

сапаланчăк

(-џ̌ы̆к), разбросанный, рассыпанный; разбросанно. СПВВ. НН. Сред. Юм. Сôрăхсĕм пит сапаланчăк çӳреççĕ, кайса хăваласа пуçтарса килĕр-ха çавсĕне. Чăв. ялĕ. Анисем сапаланчăк, уй урлă уй выртать. Янтик. Ку кĕпесене ма пит сапаланчăк прахнă (разбросанно). Кан. Сапаланчăк выртакан анасене пĕр çĕререх пухса, вак-тĕвек анасене шултăралатмалла. || Брызги. Дик. леб. 41. Шыв сапаланчăкĕ вĕсене, çумăр çуса йĕпетнĕ пек, лачкам тунă. || Отрепья. Янтик. Ку кĕнеке сапаланчăкне (отрепья) кăçта исе каян эс?

çарăлтаттар

понуд. ф. от çарăлтат. N. Çумăрлă кун (в дождливую погоду) урам тăрăх пĕр çын çарăлтаттарса темĕскер (надтреснутым голосом) кăшкăрса пырать: выртан-тăран вак-тĕвек пуçтарать.

çаварни чуп

кататься на лошади на маслянице. Савруши. † Ĕçекенсем юрла-юрла çӳреççĕ, ăрам тăрăх çăварни чупса. N. Вак-тĕвек ачасем кăнтăрла çăварни чупаççĕ, яш-кĕрĕмсем каçхине çăварни чупаççĕ.

çĕткеле

учащ. ф. от гл. çĕт. Кан. Тевĕш тата ытти вак-тĕвек япаласем чылай çĕткеленĕ (пропало).

тăрăх

(ты̆ры̆х, тŏрŏх), длина (полотна). Янш.-Норв. Пилĕк тăрăх шур пирĕпе виçĕ тăрăх улача пур. КС. Тăрăх, цельная холстина (пир тăрăхĕ). Слеп. Пĕр тăрăх пир (20—25 аршăн и 10 аршăн). Янтик. † Тăрăх-тăрăх шурă пир, тăрăхĕ вăрăм пулинччĕ. Чăвашсем 22. Вăл вара вĕсенчен виçшер тенкĕ укçа, пĕрер тăрăх пир илнĕ, пĕр четвĕрт эрех ĕçнĕ, тет. Султангул. † Тăрăх-тăрăх улача, касса пĕтмĕ, терĕр-им? Пĕвĕ ӳссе çитĕ те, ăсĕ кĕрсе çитĕ те, ĕмĕрне каймĕ, терĕр-им? N. Ун пуçĕнчен шухăшсем кумса пĕтернĕ тăрăха тĕрлеме пуçларĕç. Хăшĕ-ха ун чăн илемлĕ тĕрри? Ал. цв. 12. Аслă хĕрĕсем хăйсен пурçăн тăрăхĕ çине ылттăн кĕмĕлпе тĕрлекен ĕçĕсене пăрахса, ашшĕне хирĕç чупса тухаççĕ. Сред. Юм. Пир кăнтарăм; пир, тăла тĕртсе кăларсан: пĕр тăрăх тĕртсе кăлартăм, теççĕ. || Мера ниток? || Звено. N. Вăл вăкăр хапхаран кĕреймен, ăна çичĕ тăрăх хӳме сӳтсе картишне кӳртнĕ, тет. (Такмак). Тайба Б. † Ултă тăрăх хăмана утса тухса пулмарĕ. || Плаха. Орау. Виçĕ тăрăх вутă исе килтĕм (три плахи). N. Нимене çич лав карăмăр. Тăрăхине пĕтерсе килтĕмĕр, çатрака юлчĕ. Собр. † Тăрăх-тăрăх вут сыппи, ялан ĕне ури айĕнче. Орау. Тăрăх, полено трехаршинное. Ib. Пĕр тăрăх вутă парса ярăр-ха мана кивçен. || Полоса. Толст. Унтан ункăран унка пĕр вершук çитейми тимĕр тăрăх илнĕ. || Местность. КС. ЧС. Пĕрре пирĕн тăрăхра выльăх мурĕ пулчĕ. Кан. Ункă тăрăхĕнче ун пек пуян урăх çук та. N. Хамăр тăр(ă)хсам çок. Нет людей из нашей местности. || Продольный. Ст. Чек. † Пруххăртейĕн хыçĕнче тăрăх хăма çураççĕ. Собр. Уйра тăрăх пăта тăсăлса выртат. (Йăран). N. Тарăх та выртрăм, Елекка, урлă та выртрăм, Елекка, юраймарăм, Елекка. (Старинное изречение). || Употребляется в качестве послелога. Орау. Манахсам тăрăх çӳрерĕм, вырăн çук. Паян кĕпĕрне хуçи патне кайса пăхмăр-ши? Вырăнсăр юлап вĕт. Халь Пашалу тута патне кайса килем-ха. Час килеп. N. Çак çын ĕнтĕ, юмăç каланине манас мар тесе, çул тăрăхах (по всей дороге): пĕр пăт тух-и, çур пăт тух-и, пĕр пăт тух-и, çур пăт тух-и, тесе таварăнать, тет. Ал. цв. 7. Çав пусма тăрăх вăл патша çуртне кĕрет. N. Вĕсенчен хăшĕ министр патĕнче, унăн канцелярийĕсенче ĕçлеççĕ, хăшĕ пĕтĕм патшалăх тăрăх ĕçлеççĕ. Мошков. † Ула кушак, шур кушак ширшанта (шаршан та?) тăрăх (scr. торэх) кускалать; ача чнпер (çавă пур та), хĕрсен тăрăх кускалать. Регули 173. Вăл каланă тăрăх эп турăм. Ib. 1308. Порне тарăх волать. Япала тăрăх шотласа парăп. Ib. 1085. Вăл мана хĕнерĕ, эп çавăн тăрăх (çавăнпа) çилентĕм. Хăр. Паль. З2. Мăя тăрăх çăмăр шывĕ кайрĕ. Урмаево. Карчăкăн ывăлĕ сахат тăрăх мар, минут тăрăх çитĕнет, тет (рос). Туй. Хĕрĕ унта мар, хĕр туйĕ вăл вăхăтра çӳрет хурăнташсем тăрăх. Батыр. Ашшĕ тăрăх ывăлĕсем. По отцу и сыновья. (Послов.). Чăв. й. пур. 5°. Кĕнеке тăрăх хисеп турĕç (счет, вычисление). Сенг. Манран (надо мною) киле кайнă чух çул тăрăхах кулса пычĕç. Кан. Апат кĕренкке тăрăх пĕрле çитереççĕ. Ib. Ăна халăх яуррИсем тăрăх çырнă. N. Чăваш ялĕсем тăрăх çӳреме тухса кайнă. Регули 172. Вăл панă тăрăх эп те патăм. Ib. 1307. Çол тăрăх йăвăçсем тăраççĕ. Ял тăрăх çӳрет. О сохр. здор. Вăл ĕç телей тăрăх пулать. Это зависит от счастья. Вишн. 59. Апата нумай çиесси вăл вĕреннĕ тăрăх килет. N. Ĕçленĕ тăрăх (или: тунă ĕç тăрăх), сдельно. О сохр. здор. Вăл çул тăрăх, е уйăх тăрăх килет (здоровье). КС. Арăм тăрăх, из-за жены. Ib. Çав ятлаçу сан тăрăх туххăрĕ (из-за тебя). N. Эпĕ инспектор патне çырса ятăм жалованье яман тăрăхран. Чăв. й. пур. 21°. Çав Ивана, хăй пит вĕçкĕн тăрăх, çынсем хăне те мăшкăллакаланă. Шурăм-п. Юрлакан хăй савнă тăрăх — кирек хăш кĕввине те юрлама пултарать. Регули 1070. Олпут ачишĕн (ачи тăрăх) анчах конта порнатăп. Ib. 117. Эп онпа поплесе пол тытаç тăрăх. Ib. 54. Эп онпа поплесе тыр сотмалли тăрăх. N. Эсир каçет тăрăх илтнĕ пуль. О сохр. здор. Çавăнпа палакансем, камитсем курма, юрăсем, ташăсем, килти вак-тĕвек ĕçсем çынсене пит усăлă, мĕшĕн тесен кирек кам та, ĕçлекен çын, ун тăрăх канать. N. Çав тăрăх ăна вăл малтанах пĕлтернĕ паллă вырăнне хунă. N. 1903-мĕш çулта, Кирилловка хулинче выставка пулнă чух, эпĕ унта хам пĕлекен тĕрлĕ ремесла тăрăх тунă япаласене ятăм. N. Пирĕн йомахласси те пиçмо тăрăх анчах. ТХКА 98. Кĕлеткем пĕчиккĕ пулсан та, кĕлеткем тăрăх пăхтартăм. НИП. Пăрлă шыв пуç тăрăх яратчĕ. N. † Ăмăрт-кайăк вĕçет шыв тăрăх, çамрăк ĕмĕр иртет кун тăрăх. Чураль-к. Урпа ани урлă, сĕлĕ ани тăрăх. (Хура пӳрт маччи). N. Урама тăрăх. ЙФН. Атти ани çула тăрăх. ЧП. Пирĕн ани çула тăрăх. N. † Ту-ту тăрăх тупăлха, турта тума юрĕ-ши? Шыва тăрăх хурама, пĕкĕ авма юрĕ-ши? Нюш-к. Вăрмана тăрăх чукун çулĕ иртсе каять. || Б. Яныши. Йăтти ачашланса тăрăх сикет, тет. Сред. Юм. Йытă паллакан çынна корсан тăрăх чĕвенет (встает на задние лапы, передними упирается на человека). N. Унтан тăрăхах йĕтĕн çине пир хураççĕ (в гроб). ТХКА 92. Хура йытă пулсан, мана хирĕç сиксе тухатьчĕ вăл йăпăлтатса, хӳрине вылятса, хам тăрăх сикетчĕ. Сред. Юм. Пĕр пĕчик йытăпа аптăранă эпĕ паян, пĕр май хам тăрăх сикет.

хывтар

(хывдар), понуд. ф. от гл. хыв. Юрк. Кăçал çĕлетнĕ сарă кĕрĕкме хывтарас çукчĕ шухăшăмра. N. Юпасăр кĕпер хывтартăм. (Пăр шăнни). N. Пăхăртан çĕлен кĕлетки хывтар. Собр. † Кĕмĕл çĕрĕ хывтарар-и ялан таса кĕмĕл укçаран. Батыр. † Кĕмĕлтен çĕрĕ хывтартăм, сылтăм алла тăхăнтăм. Сиктер. Ашшĕ тимĕрçе тимĕр чупмар хывтарнă. N. Хурçăран хачă хывтартăм, хура пустав тăрăх касмашкăн. Чăв.-к. Вакă-тĕвек тимĕртен платник пурти хывтартăм: çичĕ ютпа тавлашма хурçă чĕлхе хывтартăм. N. Пурта хурăç хывтартăм. N. Тата хайхи хамăр уйрăлнă çул сĕлĕ вăрлăхĕ пачĕçĕ; вăл сĕле хамăр илменччĕ, пăяхам илнине 7 пăт хывтарчĕçĕ.

кăвайт

кăвайтă (кы̆ваjт,-ды̆), мелкое топливо. Шурăм-п. № 18. Хăшĕ кăвайт хураççĕ (на костер). СПВВ. НН. Кăвайт — вак-тĕвек вутă, турпас. Хурамал. Кăвайтă — вĕтĕ тип вутă: хуран айне хума кăвайтă илсе кĕр. СПВВ. ПВ. Кăвайт, мелкие дрова, хворост.

кăмака шăтăкĕ

печурка. СПВВ. Сред. Юм. Кăмака шăтăк тесе, кăмака çумне вак-тĕвек япала хума хăварнă шăтăка калаççĕ. С. Айб. Кĕлтесене лахханран илсе кăмака шăтăкĕсенче типĕтрĕмĕр. ЧС. Кăмака шăтăкне хураççĕ.

кĕрăве ларни

то же, что кĕрӳ ларни. Курм. Юрк. Кĕрĕве (кĕрӳре) ларнă чухне вак-тĕвек укçа нумай кирлĕ пулать. ЙФН. † Чикес (= чĕкеç) чĕппи Тари пур; Макçам кĕрĕве ларнă чух сарай хĕрне ларса юлчĕ. Хыççăн вĕçсе пыминччĕ, Макçăма намăс туминччĕ!

тĕвек

мелочь. N. Вак-тĕвек.

тĕлтре

то же, что тĕлте. (См. тĕл). Сорм-Вар. Тĕвик-тĕвек текерлӳ, санăн йăву хăш тĕлтре? N. Ман тĕлтре кайăк килсе ларчĕ. Надо мною села птица. Эльбарус. Анчах йĕркипе ĕçлесе хăш ĕçне мĕлле тĕлтре ĕçлессине пĕлсе, çапах пĕтереççĕ. СПВВ. Тĕл; пĕр тĕлте = тĕлтре.

чей-сахăр

чай и сахар (в собир. см.). Юрк. Çул çинче ĕçме чей-сахăр хунăччĕ, унтан тата ытти вак-тĕвек анчах-чĕ. Кĕвĕсем. † Атте кайрĕ упне чей-сахăрпа сут тума. || СТИК. Чей ĕçнĕ тĕле пулсан: чей-сахăр! тет. Лешсем: кил ĕçме, теççĕ.

шыльăк юписем

столбы, которые ставятся по краям шыльăк. НАК. Туй-шыльăк ыран тенĕ чух пур вак-тĕвек çимĕçсене пĕçерсе хатĕрлесе хураççĕ, кĕçĕн кĕрӳпе вый-килли шыльăк кӳртес вырăнпа туй ӳкерес вырăна шыльăк юписем лартса хураççĕ. Вăл шыльăк юписене кирек хăçан та çăканăн малалла пăхса ларакан турата касса лартаççĕ.

шăкăр-макăр

подр. недружному разговору. N. Ăнсăртран мĕнпе те пулин кăшт шăкăр-макăр калаçа пуçласанах... || Мелкий, мелочный. Альш. Çапла шăкăр-макăр ĕç (мелкие дела) тупăнат унăн та темĕн чухлĕ килте. КС. Кил таврашĕнче шăкăр-макăр япала нумай пулать. Стюх. Паян шăкăр-макăр вак квать пуçтартăмăр. Альш. Пӳртре тулли ача-пăча, шăкăр-макăр, вак-тĕвек.

нарат

в прежнее время — мелкий торгаш в развозку, офеня. Трхбл. Пирĕн ĕлĕк хĕлле çунапа таçти вырăссем вак-тĕвек тавар сутса çӳретчĕç. Вĕсем урам тăрăх пынă чух: нарат! нарат! тесе кăшкăрса пыратчĕç. Вĕсем кушак виллисем те илетчĕç. Çав вырăссене нарат тетчĕç. См. ватрас.

пĕр-пĕр

какой-нибудь. Регули 998. Пĕр-пĕр çынна пар; мана пĕр-пĕр ĕç пар. IЬ. 1003. Пĕр-пĕр çĕрте выртать полĕ; хăш-хăш çĕрте топма полĕ. N. Килте пĕр-пĕр вак-тĕвек ĕçсем тумалла пулсан, ялан шăллĕсене хушнă. О сохр. здор. Вăл (холера) час-часах пулмасть, вун-вунпилĕк çултан пĕрре анчах килет; хăй те вара пĕр пулсан пĕр-пĕр уездранах пиншер çын ытла вĕлерсе тухать. Ст. Шаймурз. Вара пире хамăр ялсем пĕр-пĕр чăваш леçме пулчĕ. N. Малтанхи кĕçнерникун каçхине çĕрĕпе, пĕр-пĕр вара... пухăнса. || Как-нибудь. Перев. Санпалан пĕр-пĕр е шăллусем, е йăмăкусем выляма тытăнсассăн, ялан эсĕ вĕсене хĕнетĕн. Ачач 66. Кивçенне татаймасан, пĕр-пĕр ĕçлесе парăпăр Митюка, тесе йăпăлтатма тытăннă мана. Пазух. Шухăшламан чухне шухăшăм çук, пĕр-пĕр шухăшлама, ай, пуçласан, ура çине тăма халь халăм çук. КС. Вуламалли питĕ нумай та, пĕр-пĕр кусан (курсан?) иксĕмĕр вулайпри-ха. || Каждый. Кĕвĕсем. Ай-хай, пĕр аттеçĕм, пĕр аннеçĕм, пĕр-пĕр сăмахăр пĕр ылттăн. || Актай. Лапка айĕнчен йытă сиксе туххĕр (= тухрĕ), тет те, пĕр-пĕр тутарне тӳрех çулса илчĕ, тет те, куна лапка айне туртса кӳрттĕр (= кӳртрĕ), тĕт.

яшăлтат

копошиться. Чăв. юм. 1919, 13. Ах, турă! арча хуппине уçса ярсанах, симĕс кăвак çĕлен-калта яшăлтатса тухрĕ! Сĕрепсĕр нумай. N. Хĕрсем-каччăсем хыçĕнчен пыраççĕ вак-тĕвек ача-пăча яшăлтатса. КС. Утă валемĕ айĕнчен çĕлен яшăлтатса тухрĕ (с трением о сено). Янтик. Вăрман хĕрринчи çаранта çĕлен яшăлтатса çӳреннине куртăмăр (она ползла извиваясь).

лач

(лац’, лач’), подр. шлепающему звуку брошенного или падающего предмета, а так же удара. Йӳç. такăнт. 6. Кашăкне лач! пăрахать те, тутине тăсса, алăк патнелле утать. Сĕт-к. Лапрашне (= лапра ăшне, в грязь) лач! персе антăм. Кан. Миххалка хăмла калакĕпе хурана лач! лач! тутарса хăмлине пăтратса илчĕ. Сред. Юм. Пылчăк çине лач! туса ӳкрĕ. („Звук при падении твердого предмета в грязь“). Ib. Пĕчик чôла пит ăшăх шывва пăрахсан, шыв лач! тăват (если поглубже, то „чапăрт! тăвать“). Ib. Пĕчик ача кочĕ çине лач! ларчĕ. ЧС Çĕре лач! тутарса сурчĕ (плюнул). Изамб. Т. Çăмарта лач! туса ӳксе çĕмĕрĕлчĕ (упало и разбилось). ЧС. Ӳлĕм çак яла килсен, выльăхăр ĕрчемесен, ман питрен (мне в лицо) лачах сурăр вара! Шорк. Пӳрт тăринчен лач! татăлса анчĕ те, аллине мăкăлтанă пăрахнă. Хурамал. Лач! суртăм = пысăккăн суртăм. Ib. Лач! туса ӳкрĕ (о падении мокрого мягкого предмета). Якейк. Саххăрни (-νи^ы) паломми (сладкое, мягкое, нежное яблоко) çĕре лач! персе анч (упало и лопнуло). СТИК. Кантăр тылланă чух лач, лач, лач! тутарса тыллаççĕ. Ib. Майрасем кĕпене кивес вырăнне лач. лач! çапаççĕ (колотят; то же и в Сред. Юм.). Ib. Шыв çинчи хумсем вăйлă çилте лач, лач! туса, çырма хĕррине пыра-пыра перĕнеççĕ. Сам. 79. Кулюç, чĕри тапранса, лачах ӳкет пылчăка. N. Лач, удар классным журналом по столу (плашмя). Кан. Унччен те пулмарĕ, хай çамрăк кăсйинчен темскер хутпа чăрканăскер лач! кăларса пăрахрĕ. || О сильном поте. Орау. Хам пĕтĕмпе лач шыва ӳкрĕм. Я сильно вспотел. || Плотно, крепко. Орау. Лач çыпçăн, пристать крепко. Ib. Çемçе тăн (глина) лач çыпçăнчĕ; йĕпе çанталăкра юр лачах çыпçăнать (к одежде). || Совсем. Пшкрт. Лач (-џ) онашкалак. Совершенно подобен ему. || Полно. N. Ахаль кун та, уяв кунĕ те (и в будни, и в праздники) пурĕ пĕрех вак-тĕвек, тăна пĕтерекен (притупляющих), чунтан юратман ĕç лачахчĕ.

мăн-хырăмланса кай

растолстеть, разжиреть, отростить живот. Кан. Вак-тĕвек усламçăсемех кулач суттипе мăн хырăмланса кайнă. Якейк. Миккашкă итла уш мăн-хырăмланса кайнă.

вак-тăвек

мелкий; мелочь. Юрк. Çуллен-çул аслă праçшксенче вак-тĕвек тӳресем хăйсенĕн пуçлăхĕсене, аслисене: праçникпе тавесие! тесе, салам параççĕ. Сред. Юм. Вак-тĕвек япала, мелкие вещи. Ib. Вак тĕвек сотакан тотарсĕм — коробейники. Изамб. Т. Вак-тĕвек тавар, мелкий товзр. Ст. Чек. Вак-тĕвек япаласене сутса çӳрекен. М. Сунч. Вара пур вак-тĕвек ачасем пăтăпа ашне киле илсе каяççĕ.

Ульпучи

очевидно, то же, что улчупи. СПВВ. Кăмака çумне картлашкаллă таваççĕ вак-тĕвек япаласем хума.

усламçă

то же, что усламăç. СПВВ. Т. Усламçă пасар тарăх вак-тĕвек япала сутса çӳрет. Шурăм-п. № 14. Чиркӳ карти çумĕнчех усламçăсем пĕремĕк сутса лараççĕ. Альш. Утран йĕнер антармас, усламçăтăр çав ача. Тюрл. Осламçа — торговец. Осламçа сопăн сотса çӳрет. Килĕрен кидле çӳрет, осламăçă! (брань). Из дома в дом шатается, шатун! Ст. Айб. Икĕ усламçă килеççĕ те, тарăн вара çитеççĕ; çитĕçин-çитмĕçин, мĕн тăвас? Яхат-ошкăнь. Усламçă — торговец.

Вырăсла-чăвашла словарь (2002)

деталь

сущ.жен.
1. (син. часть) пай, деталь; детали часов сехет пайĕсем
2. (син. подробность) вак-тĕвек, вакки-тĕвекки; входить во все детали вакки-тĕвекки таранах тишкер

дефис

сущ.муж.
дефис, кĕске йĕр (сăмах пайĕсене çыхăнтараканни, сăм., атте-анне, вак-тĕвек)

карманный

прил.
кĕсье -ĕ; карманные часы кĕсье сехечĕ; карманный вор кĕсье вăрри ♦ карманные расходы вак-тĕвек тăкак

мелочь

сущ.жен., множ. мелочи
1. вак-тĕвек; купить мелочи по хозяйству хуçалăхра кирлĕ вак-тĕвек туян
2. собир. вак укçа; пять рублей мелочью пилĕк тенкĕ вак укçа ♦ размениваться на мелочи вак-тĕвек ĕçпе айкаш

Вырăсла-чăвашла словарь (1972)

деталь

ж 1. деталь, пай (машинӑн, механизмӑн пайĕ); 2. вак-тĕвек; тӗпӗ-йĕрӗпе кӑтартса пани; изложить со всеми деталями тӗпĕ-йĕрӗпе каласа пар.ӳ

загромождать

что несов., загромоздить, -зжу сов. 1. йӗркесӗр хурса (лартса) тултар, каплантар, купаласа пÿл; 12. чылай кӗртсе тултар; писатель загромоздил повесть ненужными подробностями писатель повеçе кирлĕ-кирлĕ мар тĕвек япала кĕртсе тултарнă.

размазывать

что несов., размазать, -жу сов. 1. пĕтĕмпех сĕрсе тух; 2. перен. вак-тĕвек япаласем ҫинче чарӑнса тӑрса, питӗ тӑсӑк каласа пар.

поделка

вак-тĕвек япала туса хатӗрлени, юсани, ҫавӑн пек япала.

подробность

ж. япалан вак-тĕвек енĕсем; не вдавайся в подробности вак-тĕвек ҫинче ан чарăнса тăр.

подробный

тӗпӗ-йӗрӗпе, вак-тĕвек енĕсене кӑтартса, ним хӑвармасăр, тӗплӗ (каласа пани); подробный отчёт тĕплĕ отчёт.

чопорный

çын умĕнче хăйне ытла тиркешсе тыткалакан, вак-тĕвек йăласене питĕ хисеплекен, чăкăлтăш çын.

теребить

, -блю, -бишь кого, что несов. 1. турт, тăпăлтар, çăл, тăпкала; лăска (çӳçрен); 2. тат, çăл (кантăр, йĕтĕн), чав, чавала (çăм); 3. перен. турткала, чăрмантар (пĕрмаях вак-тĕвек ыйтусем парса).

торгаш

разг. усламçă, вак-тĕвек таварпа сута тусах нумай пайта илекен.

безделица

ниме тăман япала, ниме юрăхсăр вак-тĕвек япала.

Вырӑсла-чӑвашла словарь (1971)

галантерея

ж. собир. галантерея (вак-тĕвек тавар).

карманный

прил. 1. кĕсъе ⸗ĕ [⸗и]; 2. (для ношения в кармане) кĕсъе ⸗ĕ [⸗и]; кĕсъене чиксе çӳремелли; карманный фонарик кĕсъе хунарĕ; карманная книжка кĕсъе кĕнеки; карманные часы кĕсъе сехечĕ; карманный вор кĕсъе вăрри; карманные расходы вак-тĕвек тăкак.

мелкота

ж. собир. вĕтĕр-шакăр, вĕтĕ-шакă, вак-тĕвек (чĕрчунсем е япаласем).

мелочь

ж. 1. (мелкие вещи) вĕтĕр-шакăр, вак-тĕвек, вĕт-шак; торговать мелочью вак-тĕвекпе сутă ту; 2. (мелкие деньги) вак укçа; 3. (что-л. незначительное) ниме тăман, пули-пулми, кирлĕ-кирлĕ мар, пĕчĕк (ĕç е япала); размениваться по мелочам ниме тăман ĕçпе айкаш.

мировой

прил. 1. (мирно разрешаемый) килĕшсе (е çураçса) тунă (е татнă); мировая сделка килĕшсе татнă ĕç; 2. в знач. сущ. мировая ж. килĕшӳ; пойти на мировую ĕçе килĕшӳпе тат; мировой суд мировой суд (революцичченхи Российăра тата хăшпĕр капитализмлă çĕршывсенче — вак-тĕвек ĕçсене пăхакан суд).

побрякушка

ж. разг. 1. шăкăркка, шакăркка; 2. обычно мн. побрякушки перен. шăкăр-макăр, вак-тĕвек.

поделка

ж. 1. разг. (изготовление) туни, туса хатĕрлени (е кăларни); 2. обычно мн. поделки (мелкие изделия) вак-тĕвек япала.

подробность

ж. 1. туллилĕх, тĕпĕ-йĕрĕ; подробность сообщения пĕлтернин туллилĕхĕ; 2. (частность, деталь) вак-тĕвек; вдаваться в подробности вак-тĕвек çинче чарăнса тăр.

пожитки

мн. разг. ăпăр-тапăр, ăптăр-каптăр, вак-тĕвек япала.

разменяться

сов. разг. 1. чем улăштар (пĕр-пĕринпе); разменяться книгами кĕнекесене пĕр-пĕринпе улăштар; 2. перен.: разменяться на мелочи вăя вак-тĕвек ĕçпе пĕтер.

рухлядь

ж. собир. разг. ăпăр-тапăр, вак-тĕвек, кăпăр-капăр (япаласем).

текущий

прил. 1. (теперешний) хальхи, çак, ку, хальхи вăхăтри; в текущем году кăçал; текущий момент хальхи самант; 2. (повседневный) кулленхи, яланхи, кашни кунхи; текущие вопросы кулленхи ыйтусем; ◇ текущий счёт яланхи счёт (вкладчикăн банкри е перекет кассинчи счёчĕ); текущий ремонт вак-тĕвек юсав.

чаевые

мн. разг. чейлĕх (вак-тĕвек ĕçшĕн панă укçа).

частность

ж. вак-тĕвек, вак ыйту; ◇ в частности вводн. сл. уйрăммăн илсен, сăмахран.

Социаллӑ сӑмахлӑхӑн вырӑсла-чӑвашла словарӗ (2004)

мелкий

вак, вак-тĕвек; мелкие предприниматели вак предпринимательсем; мелкая торговля вак суту-илӳ; мелкая буржуазия вак буржуази

Чӑвашла-эсперантолла сӑмах кӗнеки

юса

[juza]
ripari (riparu), korekti (korektu)
юсама пар — doni por riparado
юсав — ripar(ad)o
юсав ĕçĕсем — riparlaboroj
вак-тĕвек юсав — riparo de etaj objektoj
юсавлă — riparita
юсавлăх — riparinda
юсавçă — riparisto
юсан — resaniĝi, reedukiĝi, ripariĝi, korektiĝi

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

вак-тĕвек

1. «мелкий», «незначительный»; 2. «мелочь», «пустяк», «безделица»; тур., чаг. уфак-тефек, казах., балк. уак-тӳйек, чог. увак-тӳек, тат. вак-тояк «мелкие вещи», «мелочь», «пустяк»; см. вак.

Чăваш чĕлхин çĕнĕлĕх словарĕ

мещенлĕх

п.с. Ăс-хакăл нишлĕхĕ; мещен йăли-сăлайĕ. Виçĕ уйăх пурăнтăмăр унпа, телефон юпи çумне хушса кăна кĕвĕçмерĕ. Ку вăл мещенлĕх. А.Емельянов, 1975, 97 с. Анна ултавçăсен çулне пӳлет, мещенлĕхе хирĕç тан мар çапăçăва тухать. ЧС, 1994, 9 кл., 352 с. Çеçпĕл хăй мещенлĕхе хирĕç кĕрешетĕп тесе шутланă. ÇХ, 1997, 50 /, 8 с. [К.Иванов режиссер] мещенлĕхе, вак-тĕвек харкашăва, эгоизма тӳсме пултарайман. Х-р, 9.01.2002, 4 с. — мещенлĕх кирĕкĕ (С.Шавлы //К-н, 1959, 11 /, 5 с.); мещенлĕх авăрĕ (Ю.Артемьев, 1980, 4 с.); мещенлĕх кăмăски (К-н, 1983, 19 /, 2 с.); мещенлĕх лачаки (Г.Федоров, 1996, 172 с.); мещенлĕх мăкĕ (Ю.Айдаш, 1991, 29 с.); мещенлĕх палли (ЧЛ, 1994, 11 кл., 224 с.); — ВЧС, 1971, 343 с.; ЧВС, 1961, 234 с.; Егоров, 1954, 115 с.

пайрăм

п.с. Пĕр-пĕр япалан пĕчĕкçĕ пайĕ (сыпăкĕ); деталь, компонент, элемент. Талантлă поэтсем ăсласа тунă чăн-чăн илемлĕх пайрăмĕсен пахалăхĕ вăл — вĕсен ӳкерчĕклĕхĕпе ансатлăхĕ. А.Горшков //Чăваш илемлĕ литература чĕлхи. 1978, 67 с. Калаçусен чылай пайрăмĕ, паллах, асран тухса ӳкнĕ. Я-в, 1991, 11 /, 5 с. Кунта [хайлавра] пĕр пайрăм та ытлашши мар. ÇХ, 1998, 48 /, 9 с. — пĕрешкел пайрăмсем (В.Каховский, 1984, 77 с.); витĕмлĕ пайрăмсем (Ю.Артемьев, 1988, 59 с.); символла пайрăмсем (Ю.Яковлев //ХЧЛ, 1990, 27 с.); вак-тĕвек пайрăмсем (В.Егоров //Х-р, 26.09.1992); сăнарлă шухăш пайрăмĕсем (Г.Федоров, 1994, 21 с.); чĕрĕ пайрăмсем (ЧЛ, 1994, 11 кл., 212 с.); уйрăм пайрăмсем (Х-р, 25.08.1998, 3 с.); тĕп пайрăм (Ç-т, 1998, 1 /, 2 с.); — пайрăм ăсти (ЧЛ, 1994, 11 кл., 151 с.).

Чăваш чĕлхин ретроспективлă ăнлантару словарĕ

Русь

вырăссен ĕлĕкхи патшалăхĕ. Вырăссен ĕлĕкхи патшалăхин (Руçĕн) тĕрлĕ пайĕсене вак-тĕвек князьсем пăхса тăнă, вĕсем Киев князьне пăхăнса пурăннă, ăна аслă князь тенĕ [Война 1915:23].

Çавăн пекех пăхăр: