Чăвашла-вырăсла словарь (1982)
пăлхав
1.
бунт, мятеж
хресчен пăлхавĕ — крестьянский бунт
пăлхав çĕкле — поднять бунт, взбунтоваться
пăлхава пусар — подавить мятеж
пăлхав
2.
то же, что пăлхану 1.
восстани
восстание (см. пăлхав)
хĕçпăшаллă восстани — вооруженное восстание
хресчен восстанийĕ — крестьянское восстание
Этимологи словарĕ (1996)
пăлхав
(пăлхав, пăлхаву, пăлхавар)
бунт, волнение, смута, мятеж, суматоха;
Тюркские соответствия: крым., ком., кирг., карЛТ. булŋа-, чаг., вт. булŋа- мешать, перемешать, взбалтывать; привести в беспорядок; др.-тюрк., чаг. булŋаŋ смятение; ком., чаг., тар. булŋан- возмущаться; быть испорченным через смешение (тар.); чаг. булŋанчик мутный; возмущенный; чаг. булŋар кожа; тур. Булŋар, Булгаристан Болгария (Радл. Сл. IV, 1848-1850); тат. болган- мутнеть, мутиться, замутиться; болганчык мутный, замутившийся; болганыш смута; смутный; Болгар ист. булгары; булгарский.
Относительно первых сведений о болгарах, попытки этимологизации термина "болгар/булгар" см.: Федотов ЧМЯВ, 32-34.
См. Егоров ЭСЧЯ, 147; Räsänen EWb., 88аb.
пăлхан
мутиться (о жидкости); двигаться в суматохе; волноваться;
см. пăлхав
пăлханчăк
мутный; смутный;
см. пăлхав
пăлхар
бунтовать, волноваться;
см. пăлхав
пăлхар
болгар, булгар (Ашм. Сл. X, 112);
см. пăлхав
Чăваш чĕлхин çĕнĕлĕх словарĕ
пăлхавçă
ч.с. Пăлхав çĕклекен, пăлхава хутшăнакан, пăлхану пуçаракан (çын, хутлăх т.ыт.). Аслан Масхадов тытăма хирĕçле политик шутланать, «пăлхавçă республикăна» ертсе пырать. Х-р, 6.08.1998, 3 с. Пикем халь — чăн пăлхавçă! К.Бельман, 1999, 17 с. ГКЧП вăхăтĕнче пăлхавçăсем ... Гор-бачевпа çапла хăтланнă. Х-р, 17.04.2001, 2 с.
— пăлхавçă мотор (М.Мерчен //Т-ш, 1998, 4 /).
Вырăсла-чăвашла словарь (2002)
бунт
сущ.муж. (син. восстание, мятеж)
пăлхав; поднять бунт пăлхав çĕкле
бунтовать
глаг. несов. (син. восставать)
пăлхан, пăлхав çĕкле
волнение
сущ.сред.
1. хумхану, хумлану, чӳхенӳ; хумханни, хумланни, чӳхенни; волнение на море тинĕс хумханни
2. (син. тревога, беспокойство) хумхану, палхану, пăшăрхану; хумханни, пăлханни, пăшăрханни; прийти в волнение пăлханса кай
3. обычно множ. волнения пăлхав, пăлхану; волнения студентов студентсем пăлханни
восстание
сущ.сред.
пăлхав, пăлхану; пăлханни; крестьянские восстания хресченсем пăлханни; поднять восстание пăлхав çĕкле
Вырăсла-чăвашла словарь (1972)
возмущение
1. тарăхни, çилĕ тулни, çилленсе çитни; 2. пăлхав, восстани.
волнение
1. хумхану, хумханни; 2. ăш вăркани, пăшăрханни; 3. халăх хумханни, пăлхав, пăлхану, пăлханни; крестьянские волнения 1905 г. 1905 ç. хресченсем пăлханни.
улечься
, улягусь, уляжешься сов. 1. вырт, çывăрма вырт; все улеглись спать пурте çывăрма выртрĕç; 2. вырнаç; он не уляжется на этом диване вăл ку диван, çине вырнаçаймасть; 3. лăплан; тревога улеглась пăлхав (хавха) лăпланчĕ, чарăнчĕ.
бунт
пăлхав, пăлхану.
бунтарь
м. пăлхавçă, пăлхав пуçарса яракан, пăлхав тума хĕтĕртекен.
бунтовать
, -тую несов., взбунтоваться сов. пăлхав тума, пăлханма.
Социаллӑ сӑмахлӑхӑн вырӑсла-чӑвашла словарӗ (2004)
восстание
Ку сӑмахсар тӳлевлӗ. Унпа усӑ курма сирӗн тӗлевлӗ абонемент туянмалла. Хакӗ: ҫур ҫула 200 тенкӗ.
мятеж
Ку сӑмахсар тӳлевлӗ. Унпа усӑ курма сирӗн тӗлевлӗ абонемент туянмалла. Хакӗ: ҫур ҫула 200 тенкӗ.
мятежный
Ку сӑмахсар тӳлевлӗ. Унпа усӑ курма сирӗн тӗлевлӗ абонемент туянмалла. Хакӗ: ҫур ҫула 200 тенкӗ.
повстанческий
Ку сӑмахсар тӳлевлӗ. Унпа усӑ курма сирӗн тӗлевлӗ абонемент туянмалла. Хакӗ: ҫур ҫула 200 тенкӗ.
Çавăн пекех пăхăр:
пăлтăртат пăлтăртаттар пăлтăрчан пăлтлат « пăлхав » пăлхавăр пăлхавăрлă пăлхавăшни пăлхавлă пăлхавлăн