Шырав: ыран

Шыракан сăмаха çырăр:
[+] хушма опцисем
	Шырав вырăнĕ: - ятсенче кăна - ятсенче тата шалта
[-] хушма опцисем

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

апла

2. нареч.
так, таким образом
мĕнле-ха апла? — как же так?
паян капла, ыран апла — сегодня так, завтра этак
апли апла та-ха — так-то оно так, но...
апла мар — не так
апла пулсан — коли так, в таком случае
апла-тăк — коли так, в таком случае

вырсарни

воскресный
ыран вырсарни — завтра воскресенье
вырсарни каç — воскресный вечер

ир

утром
тĕтреллĕ ир — туманное утро
хĕвеллĕ ир — солнечное утро
ир енне — под утро
ир пуçласа каçчен — с утра до вечера
унта ыран ир кайăпăр — туда пойдем завтра утром
Ир такăнсан — каçчен. — погов. Каково будет утро, таков и весь день (букв. Споткнешься утром — и так весь день).

касу

2.
поочередная пастьба, подворная очередность
касу шăпи — подворная очередь пастьбы скота
ыран касу пире тивет —завтра наша очередь пасти стадо

кун

дневной
асран кайми кунсем — незабываемые, памятные дни
ĕç кунĕ — рабочий день
ĕçлемен кун — нерабочий день
санитари кунĕ — санитарный день (напр. в магазине)
çăмăл апат кунĕ — мед. разгрузочный день
çĕнтерӳ кунĕ — день победы
çуралнă кун — день рождения
çур кун — полдня
кун йĕрки — 1) повестка дня (собрания) 2) распорядок дня
(пĕр) кун норми — дневная норма
кун çути — дневной свет
кун таврăнни — солнцестояние (букв. возвращение дня)
кун тăршшĕ — долгота дня
пилĕк кунлă ĕç эрни — пятидневная рабочая неделя
нумай кунлăх çӳрев — многодневный поход
тепĕр кунхине — на другой день
ыран мар тепĕр кун — послезавтра
кун каçа — весь день, в продолжение всего дня
кун каçиччен — за день, в течение дня
кун сиктерсе — через день
кун хушăна пуçларĕ — дни начали прибавляться, день пошел на прибыль
яра куна чупса çӳре — бегать целый день
паянхи кунпа палăрт — датировать сегодняшним днем
ыран е тепĕр кун килĕпĕр — придем завтра или послезавтра
паян хăш кун? — какой сегодня день недели?
паян мĕн кун? — какой сегодня день недели?
Кун ирттĕр те çĕр ирттĕр. — погов. День да ночь — сутки прочь.
Пĕр кунлăх каяс тесен, çичĕ кунлăх çăкăр ил. — посл. Едешь на день, бери хлеба на неделю.
Пĕр куна юлнă ĕç пин куна юлать. — погов. Отложишь на день, пролежит тысячу дней.

ниçтан

2.
никак
сирĕн пата кĕрсе тухма ыран ниçтан та май килмест — мне никак не удастся заехать к вам завтра

палăрт

3.
намечать, планировать, определять, устанавливать
сапăтсен кунне палăрт — установить дни занятий
сĕне цех уçма палăрт — запланировать открытие нового цеха
пухава ыран пухма палăртнă — собрание назначено на завтра

паян

сегодня
паян ирпе — сегодня утром
паян мар ыран — не сегодня — завтра, в эти дни
паянах — уже сегодня, сегодня же
паянтан вара — с сегодняшнего дня
паянччен до — сегодняшнего дня
паяна çитсе те — и до сегодняшнего дня
паян ăшă — сегодня тепло
вăл паян килнĕ — он приехал сегодня
канашлăва паян ирттерме палăртнă — совещание назначено на сегодня
◊
паян кун та — поныне, по сию пору, до сих пор
унран паян кун та хыпар çук — от него до сих пор нет вестей

тунтикун

1.
понедельник
ыран — тунтикун — завтра — понедельник

ыран

завтра
ыран ир — завтра утром
ырансем — завтра-послезавтра, в ближайшие дни
ыран мар тепĕр кун — послезавтра
ыран уяв тенĕ чух — накануне праздника
ыранах кил — приходи завтра же
ырана хăвар — оставить на завтра
ыранччен кĕтмелле пулать — придется подождать до завтра

ыран-виçмине

завтра-послезавтра
в ближайшие дни
ыран-виçмине çумăр çумалла — в ближайшие дни ожидаются дожди

юрать

3. в знач. частицы,
употр. при выражении угрозы
хорошо же
юрать, ыран мĕн калаçăн, курăпăр-ха! — хорошо же, посмотрим, как ты заговоришь завтра

çук

3.
нельзя, невозможно
калама çук — невозможно выразить словами
калама çук вăйлă — 1) очень сильный 2) чрезвычайно сильно
пĕлме çук — нельзя знать, как знать
пĕлме çук, тен, вăл ыран та килмĕ — как знать, может быть, он и завтра не приедет
тӳсме çук — нестерпимо, невыносимо
чăтма çук — нестерпимо, невыносимо
ытарма çук илемлĕ — неотразимо красивый
шанма çук — нельзя надеяться

2. союз. разд.
или, либо
нимĕçле е акăлчанла — по-немецки или по-английски
ыран е виçмине — завтра или послезавтра
е эпĕ, е эсĕ — либо я, либо ты

Чăваш чĕлхин çĕнĕлĕх словарĕ

агропромышленность

п.с. Производствăпа экономика тытăмĕ, ял хуçалăх продукцине туса илекенсен, тирпейлекенсен тата туянакан патне çитерекенсен çыхăнăвĕ. Халĕ çĕршывра пур районсенче те агропромышленность пĕрлешĕвĕсем туса хунă. К-н, 1984, 12 /, 2 с. Районти агропромышленноçра сирĕн тӳпе пĕчĕк мар. Г.Краснов, 1985, 49 с. Ыран — агропромышленность комплексĕнче тата продукци тирпейлекен промышленноçра ĕçлекенсен професси уявĕ. ÇХ, 1997, 46 /, 1 с. Хальлĕхе Раççей агропромышленность комплексне ура çине тăратмалли çул-йĕр курăнмасть-ха. ХС, 2003, 83 /, 2 с. — агропромышленноç комплексĕ (Х-р, 25.07.2000, 3 с.; Ар, 2001, 6 /, 1 с.).

агропромышленноç

п.с. Производствăпа экономика тытăмĕ, ял хуçалăх продукцине туса илекенсен, тирпейлекенсен тата туянакан патне çитерекенсен çыхăнăвĕ. Халĕ çĕршывра пур районсенче те агропромышленность пĕрлешĕвĕсем туса хунă. К-н, 1984, 12 /, 2 с. Районти агропромышленноçра сирĕн тӳпе пĕчĕк мар. Г.Краснов, 1985, 49 с. Ыран — агропромышленность комплексĕнче тата продукци тирпейлекен промышленноçра ĕçлекенсен професси уявĕ. ÇХ, 1997, 46 /, 1 с. Хальлĕхе Раççей агропромышленность комплексне ура çине тăратмалли çул-йĕр курăнмасть-ха. ХС, 2003, 83 /, 2 с. — агропромышленноç комплексĕ (Х-р, 25.07.2000, 3 с.; Ар, 2001, 6 /, 1 с.).

иртнĕлĕх

ç.с. Пулни-иртни, иртсе кайни; иртнĕ пурнăç, иртнĕ вăхăт. Ыран хальхи вăхăт иртнĕлĕхе куçать, пуласлăх хальхи вăхăт пулса тăрать. Кришна вĕрентĕвĕ, 1995, 61 с. Иртнĕлĕхпе, ачалăхпа пуян эп... Иртнĕлĕхĕн пĕр пайĕ... М.Карягина //ÇХ, 1999, 9 /, 12 с.

клип

ç.с. Видеоклип (туп.). Ыран суйлав тенĕ каç Ельцинăн юлашки клипне [телевиденипе] пачĕç. ÇХ, 1997, 28 /, 2 с. Çак ... юрăпа ӳкернĕ икĕ клипа телевиденипе кăтартнă ĕнтĕ. Т-ш, 1998, 9 /, 12 с. «Юрату» ушкăн ... Чăваш телевиденийĕпе пĕрле пилĕк клип ӳкернĕ. Х-р, 11.08.2000, 4 с. — клип кăлар (Т-ш, 1998, 9 /, 12 с.); клип кур (Т-ш, 1998, 6 /, 5 с.); клип пăх (ÇХ, 2001, 49 /, 8 с.); клип презентацийĕ (ÇХ, 2001, 47 /, 5 с.); клипсенче ӳкерĕн (Х-р, 29.04.2003, 3 с.).

педканаш

ç.с., кĕск. Шкулта вĕрентекенсен пухăвĕ; педагогсен канашĕ. Педканаш пирĕн пирки мĕн йышăннине калăр-ха. ХШ, 1998, 2 /, 30 с. Профсоюз пухăвĕнче, педканашра ... ку ĕçе вăйлатмалли пирки асăрхаттартăмăр. Т-ш, 1999, 4 /, 9 с. Ыран манăн уçă урок... Кайран педканаш пулмалла. Х-р, 19.05.2003, 4 с.

Чăвашла-вырăсла словарь (1919)

ли, либо
килнĕ-и? — пришел ли?
çакă-и, пире ырă тăваканĕ — етот ли тот, кто делает нам добро?
ыран-и, пайан-и — либо завтра или сегодня

Чăваш чĕлхин ретроспективлă ăнлантару словарĕ

шăмат кун

иудейсенĕн эрне кунĕ. Çавăнпа вĕсем ыран Иудейсенĕн эрне кунĕ (шăмат кун) тесе Иисуса çавăнтах çывăхри шăтăках чикнĕ [Евангелие 1880:89].

Вырăсла-чăвашла словарь (2002)

быть

глаг. несов.
1. (син. существовать, иметься); пул, пур; у нас есть собака пирĕн йытă пур; не было свободного времени ерçӳ пулмарĕ
2. (син. присутствовать, находиться; ант. отсутствовать) пул (ăçта та пулин); Я целый день был в школе Эпĕ кунĕпех шкулта пулнă; Ты будешь завтра дома? Эсĕ ыран килте пулатăн-и?
3. (син. происходить, случаться) пул, пулса ирт; это было давно ку вăл тахçанах пулнă; вчера была ясная погода ĕнер çанталăк уярччĕ
4. употр. как часть составного сказуемого: самолёт был сбит самолёта персе антарнă; мы будем играть в шашки эпир шашкăлла выльăпăр ♦ была не была, будь что будет мĕн пулин пулать; кто бы то ни был кам пулсан та; что бы то ни было мĕн пулсан та

вечером

нареч. (ант. утром)
каçхине, каçпала; завтра вечером ыран каçхине

возможный

1. прил. (син. осуществимый) пулма пултарас, пулма пултаракан; завтра возможен дождь ыран çумăр çума пултарать
2. возможно нареч. со сравн. ст. май пур таран; возможно скорее май пур таран хăвăртрах
3. возможно вводн. сл. (син. вероятно) тен, пулĕ; возможно, он не знает об этом тен, вăл кун çинчен пĕлмест

день

сущ.муж., множ. дни
1. кун; солнечный день хĕвеллĕ кун; рабочий день ĕç кунĕ; через несколько дней темиçе кунтан; отметить день рождения çуралнă куна паллă ту
2. множ. дни (син. время, период) кунсем, вăхăт, тапхăр; в дни войны вăрçă вăхăтĕнче; вспоминать дни детства ачалăх кунĕсене аса ил ♦ День Победы Çĕнтерӳ кунĕ (Тăван çĕршыв вăрçинчи çĕнтерӳ ячĕпе çу уйăхĕн 9-мĕшĕнче ирттерекен уяв); на днях çак кунсенче, çывăх вăхăтра; день ото дня кунран-кун; изо дня в день куллен-кун; со дня на день паян мар ыран, кĕç-вĕç; третьего дня виçĕм кун; ребёнок растёт не по дням, а по часам ача самантсерен ӳссе пырать

завтра

нареч.
ыран; завтра утром ыран ирхине; отложим разговор на завтра калаçăва ырана хăварар ♦ не сегодня завтра паян-ыранах мар

завтрашний

прил.
1. ыранхи; завтрашним утром ыран ирхине; мы купили билеты на завтрашний концерт эпир ыранхи концерта билетсем илтĕмĕр
2. (син. предстоящий) малашнехи, ыранхи, пулас; они — завтрашние инженеры вĕсем — пулас инженерсем

или

союз (син. либо)
1. разделительный е; …-е; сегодня или завтра паян е ыран; или я, или ты е эпĕ, е эсĕ
2. противительный унсăрăн; Перестань, или я выгоню тебя! Чарăн, унсăрăн эпĕ сана хăваласа яратăп!
3. вопросительный е; -им; Или ты не знаешь об этом? Эсĕ кун çинчен пĕлместĕн-им?

кто

местоим. вопросит. и относит.
кам; Кто пойдёт со мной? Кам пырать манпа?; Кто ищет, тот найдёт Кам шырать, çав тупать; Кто знает, что будет завтра Кам пĕлет ыран мĕн пуласса ♦ мало кто знает никамах та пĕлмест; разошлись кто куда тĕрлĕ еннелле саланса пĕтрĕç; говорят кто о чём кашни хăйĕнне калать; кому что нравится кама мĕн килĕшет; Кто в лес, кто по дрова посл. Пĕри вăрмана, тепри армана

либо