Шырав: тĕттĕм

Шыракан сăмаха çырăр

Шырав вырăнĕ:

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
тьма, темнота, мрак
темь, темень
разг.
темный, мрачный
темно, мрачно
çĕрлехи тĕттĕм — ночная тьма
çĕрлехи тĕттĕмре — во мраке ночи
çурма тĕттĕм — полумрак
тĕттĕм пӳлĕм —темная комната
тĕттĕм çутă — тусклый свет
кунта тĕттĕм — тут темно
тĕттĕм пулчĕ — смерклось, стемнело
тĕттĕм пулнă вăхăт — сумерки
тĕттĕм пуличчен — засветло, пока не стемнело
тĕттĕм пулсан — после наступления темноты
тĕттĕме хăнăх — привыкнуть к темноте
тĕттĕм ту — затемнить, загородить свет
тĕттĕмре лар — сидеть в темноте, сидеть без света
2. перен.
темнота, невежество, бескультурье, безграмотность
темный, невежественный, некультурный, безграмотный
тĕттĕм халăх — темный народ
тĕттĕм çын — невежественный человек
тĕттĕмре пурăн — жить в невежестве, в бескультурье
3.
темный, глухой, отдаленный
тĕттĕм кĕтес — 1) темный угол 2) перен. темный уголок
тĕттĕм хула — глухой город

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

то же, что тĕтĕм, дым. Трхбл. Унăн мăрйинчен тĕттĕм тухать. || Двор. Трхбл. Тĕттĕме пĕр купа утă тивет (на каждый двор).
темный. Образци З9. † Кĕркуннехи çĕрсем тĕттĕм çĕр, уйăхĕ пулмин те çăлтăрсем пур. О сохр. здор. Чаршав айĕнче тĕттĕмине те тĕттĕм, сывлăш та аван мар. Орау. Тĕттĕм çĕртен тухрăм та, куçăм-пуçăм пĕтĕмпех алчăрхаса карĕ. Ала 56°. Хам йăри-тавра пăхрăм, никам та курăнмасть, мĕшĕн тесен çĕр тĕттĕмччĕ, кăнтăрла пусан çапах таçта каймаллине чухлăттăм. Сред. Юм. Тĕттĕм çанталăк, солнечное затмение. Ib. Çав числара тĕттĕм çанталăк полать, тет. || Тьма, темнота. N. Вăл ирхи тĕттĕмпе тăрса каçхи тĕттĕмпе анчах таврăнать. N. Тĕттĕммипе шурсене кĕрсе ӳкетпĕр. Юрк. Çав вăхăтра стутенчĕ хăй ăнсăртран ăйăхĕнчен вăранса кайсан, ку çапла хăй тумтирийĕн кĕсйине чике-чике шыранине сиссе: эсĕ унта тĕттĕм çĕрте мĕн шыратăн (тет), эпĕ кăнтăрла, çутă чухне шыраса та унта нимĕн те тупаймастăп, тет, вăрринчен кулса. Ск. и пред. чув. 61. Тĕттĕм пирки палламастăп. N. Каç тĕттĕм çапрĕ, сас-хора çок, Сала 94. Каç тĕттĕмсем пулса ай килет-çке, пире кайма вăхăтсем çитет-çке. Етрух. Çав мĕн тĕттĕм çĕрĕ-çĕрĕпех тасатать. КВИ. Тĕттĕм çĕрте çухалчĕç. || В переносном значении, темный. N. Кил хуçи пуян çын та пит тĕттĕм çын иккен.

Чăвашла-тутарла словарь (1994)

караңгы

Чӑвашла-эсперантолла сӑмах кӗнеки

[tettem]
mallumo, malluma, mallume. obskuro, obskura, obskure
тĕттĕм каç — malluma vespero
тĕттĕм пӳлĕм — malluma ĉambro
çурма тĕттĕм — duonmallumo
тĕттĕм пулчĕ — mallumiĝis
тĕттĕм пуличчен — antaŭ mallumiĝi, antaŭ krespuskiĝi
тĕттĕм çын — maledukita, analfabeta homo
тĕттĕмле — nokte, antaŭ mateniĝo, mallumigi
тĕттĕмлен — mallumiĝi, krepuskiĝi, vesperiĝi
тĕттĕммĕн — mallume

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

«тьма», «мрак»; «тёмный»; «темно». Могло произойти от тĕтĕм «дым»; для дифференциации значений в одном слове удержалось звонкое д (т д), а в другом — глухое (тт = т)» Рамстедт производит это слово от тюрк. тӳн «ночь»; тун-тун > тем-тем «ночь-ночь», т. е. «темно».

Çавăн пекех пăхăр:

тĕтрелет тĕтреллĕ тĕтреллĕ çăмăр тĕтреллĕн « тĕттĕм » Тĕттĕм пасар вăрманĕ Тĕттĕм пасарĕ тĕттĕм пул тĕттĕм пулттипе тĕттĕм тутлăх

тĕттĕм
Сăмаха тĕплĕ ăнлантарман
 
Хыпарсем

2022, раштав, 08
Сайт дизайнне кӑшт ҫӗнетнӗ, саспаллисен страницинче хушма пайлану кӗртнӗ //Александр Тимофеев пулӑшнипе.

2015, утă, 30
Шыранӑ чухне ӑнсӑртран латин кирилл саспаллисем вырӑнне латин саспаллисене ҫырсан, сайт эсир ҫырнине юсама тӑрӑшӗ.

2015, утă, 30
Шырав сӑмахӗсене сӗннӗ чухне малашне вӑл е ку сӑмаха унччен миҫе шыранине тӗпе хурса кӑтартӗ.

2015, утă, 29
Сăмах шыранӑ чухне малашне сайт сире сăмахсарсенче тĕл пулакан вариантсене сĕнĕ.

2014, пуш, 25
Мобиллă хатĕрсемпе усă куракансем валли сайта лайăхлатрăмăр //Мирон Толи пулăшнипе.

2011, утă, 20
Вырăсла-чăвашла сăмахсарпа пуянланчĕ.

2011, утă, 19
Сăмахсарсен çĕнелнĕ сайчĕ ĕçлеме пуçларĕ.

2011, утă, 16
Сайтăн çĕнĕ версийĕ хатĕрленме пуçларĕ.

Пӳлĕм
Сайт пирки

Ку сайтра чăваш сăмахсарĕсене пухнă. Эсир кунта тĕрлĕ сăмахсен куçарăвне, тата ытти тĕрлĕ уйрăмлăхĕсене тупма пултаратăр.

Счетчики
Пулăшу

Эсир куçаракан укçа хостингшăн тӳлеме, çĕнĕ сăмахсарсем кĕртме, Ашмарин хатĕрленĕ сăмах пуххине сканерлама кайĕ.

RUS: Переведенные вами средства пойдут на оплату хостинга, добавление новых словарей, сканирование словаря Ашмарина.

Куçармалли счётсем:

Yoomoney: 41001106956150