Шырав: çи - Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

Шыракан сăмаха çырăр

Шырав вырăнĕ:

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

I.

1.
верх, вершина, верхняя часть
верхний
нӳхреп çийĕ — погребница (помещение над погребом)
ту çийĕ — вершина горы
çи кашта — верхний брус (в строениях)
çи чӳлĕк — верхняя супонь (у хомута)
2.
поверхность, внешняя, наружная сторона
поверхностный, внешний, наружный
çĕр çийĕ — поверхность земли
шыв çийĕ — водная гладь, поверхность воды
çи çунат — надкрылья (у насекомых)
çи питти — внешность, наружность (человека)
хĕрсен çи тулли тенкĕ — девушки увешаны монистами
çие тух — пробиваться на поверхность (напр. о всходах)
Çийĕнчи кĕпине хывса пама хатĕр. — погов. Готов отдать последнюю рубашку.
3.
кровля, крыша
сарай çийĕ — крыша сарая
çурт çилĕх чус — тес на крышу дома
4.
время, пора, сезон
ака çийĕ — посевная
ĕç çийĕ — рабочая пора, страда (обычно уборочная)
кăмпа çийĕ — грибной сезон
утă çийĕ пуçланчĕ — началась сенокосная пора
5. в роли служ. имени:

çире, çирен, çийĕн, çийĕпенад, поверх; по-над обл.
пирĕн çире — над нами
телемаш хула çийĕн çĕкленсе тăрать — телебашня возвышается над городом
шыв çийĕн тĕтре юхать — над водой стелется туман

çине кĕр — входить в пай
çине тăр — настаивать
çине тăрса — настойчиво
çийĕнче пур хĕрарăм — беременная женщина
çие юлни — зачатие
II. глаг.

1.
есть, кушать
апат çи — есть, кушать, принимать пищу
апат çисе тух — выйти из-за стола (после еды)
вилкăпа çи — есть вилкой
ĕçсе çи — пить и есть, угощаться
ирхи апат çи — завтракать
каçхи апат çи — ужинать
кăшт çикеле — перекусить
пирĕнпе çиме лар! — садись с нами кушать!
çиме ларт — посадить за стол, накормить
çиме тутлă — хороший на вкус
çиме юрăхсăр — несъедобный
çисе кур — попробовать, отведать уст.
çакна çисе пах-ха — попробуй-ка вот это
çисе тăран — наесться, насытиться
çисе тултар — разг. объесться
çисе яр — съесть, поесть (все)
каюра хурт-кăпшанкă çисе пурăнать — крот питается насекомыми
ача чĕчĕ çиет — ребенок сосет грудь
йытă çимен! — бран. пес бы его съел!
йытă çиесшĕ! — бран. пес бы его съел!
Çиекен лаша çултан юлман, тет. — погов. Хорошо питающийся конь в пути не отстанет.
Çулла çу çиет, хĕлле типĕ тытать. (Кустăрма). — загадка Летом ест масло, а зимой постится. (Колесо (телеги)).
2.
точить, грызть, проедать, прогрызать
пĕренене шĕкĕ çинĕ — бревно источено жуком-дровосеком
пальтона кĕве çинĕ — пальто проедено молью
çисе шăтар — проесть, проточить
3.
есть, разъедать, разрушать
çиекен сĕлтĕ — хим. едкая щелочь
çиекен шăршă — едкий запах
кислота ӳте çиет — кислота разъедает кожу
Тимĕре тутăх çисе ярать, чĕрене хуйхă пĕтерет. — посл. Железо разъедает ржавчина, а сердце губит горе.
4.
размывать, уносить (водой)
шыв çырана çисе кайнă — вода размыла берег
5.
сдувать, уносить (ветром)
юра çил хытă çиет — снег сметает ветром
6.
тероть, истирать, протирать
сĕрмен кустăрма тĕнĕле çиет — немазанное колесо истирает ось
7.
раздражать, разъедать
вызывать резь
зудеть
разг.
тĕтĕм куçа çиет — дым ест глаза
çан-çурăм çиет — тело зудит
8. уст.
кормиться, жить
çĕр çисе пурăн — кормиться землей, получать доходы от земли
9. перен.
бранить, есть
хаять, злословить
сплетничать

çынна çи  — злословить о человеке
упăшкине çимеллипех çиет — она поедом ест мужа
институт çинче ăна çиеççĕ — в институте о нем ходит дурная молва
10. перен.
грызть, терзать, мучить
тунсăх чĕрене çиет — сердце грызет тоска
11. разг.
переносить, терпеть
патак çи — выносить побои
мĕн, çупкă çирĕн-и? — что, получил пощечину?

куçпа çи — поедать глазами, жадно смотреть
пуçа çи — погубить
Пырна пула пуçна çийĕн. — посл. Из-за горла голова пропадет (жадность губит).

Çавăн пекех пăхăр:

çетмĕл Çетнер çех çечке « çи » çи-çи-çи-çи çи-витти çи-питти çи-пуç çи-тăрри

çи
Сăмаха тĕплĕ ăнлантарман
 
Хыпарсем

2022, раштав, 08
Сайт дизайнне кӑшт ҫӗнетнӗ, саспаллисен страницинче хушма пайлану кӗртнӗ //Александр Тимофеев пулӑшнипе.

2015, утă, 30
Шыранӑ чухне ӑнсӑртран латин кирилл саспаллисем вырӑнне латин саспаллисене ҫырсан, сайт эсир ҫырнине юсама тӑрӑшӗ.

2015, утă, 30
Шырав сӑмахӗсене сӗннӗ чухне малашне вӑл е ку сӑмаха унччен миҫе шыранине тӗпе хурса кӑтартӗ.

2015, утă, 29
Сăмах шыранӑ чухне малашне сайт сире сăмахсарсенче тĕл пулакан вариантсене сĕнĕ.

2014, пуш, 25
Мобиллă хатĕрсемпе усă куракансем валли сайта лайăхлатрăмăр //Мирон Толи пулăшнипе.

2011, утă, 20
Вырăсла-чăвашла сăмахсарпа пуянланчĕ.

2011, утă, 19
Сăмахсарсен çĕнелнĕ сайчĕ ĕçлеме пуçларĕ.

2011, утă, 16
Сайтăн çĕнĕ версийĕ хатĕрленме пуçларĕ.

Пӳлĕм
Сайт пирки

Ку сайтра чăваш сăмахсарĕсене пухнă. Эсир кунта тĕрлĕ сăмахсен куçарăвне, тата ытти тĕрлĕ уйрăмлăхĕсене тупма пултаратăр.

Счетчики
Пулăшу

Эсир куçаракан укçа хостингшăн тӳлеме, çĕнĕ сăмахсарсем кĕртме, Ашмарин хатĕрленĕ сăмах пуххине сканерлама кайĕ.

RUS: Переведенные вами средства пойдут на оплату хостинга, добавление новых словарей, сканирование словаря Ашмарина.

Куçармалли счётсем:

Yoomoney: 41001106956150