1.
цвет
кăвак тĕс — синий цвет; синева, синь
симĕс тĕс — зеленый цвет; зелень
хĕрлĕ тĕс — красный цвет; румянец
шурă тĕс — белый цвет; белизна
тĕс кай — линять
тĕс кайна гимнастерка — вылинявшая гимнастерка
тĕс çухат — выцветать
тутăра хĕвелпе шупка тĕс сапна — платок поблек от солнца
2.
расцветка
ула тĕс — пестрая расцветка
3.
масть (животных)
лаша тĕсĕ — масть лошади
4.
фон
сăрă тĕс çине ӳкер — рисовать на сером фоне
5.
вид, облик
обличье прост.
чирлĕ тĕслĕ курăн — иметь больной вид
Тĕсĕ пур, ăсĕ çук. — погов. Внешность хоть куда, да ума нет.
6.
вид, род, разновидность
хĕçпăшал тĕсĕсем — виды оружия
7. биол.
вид
пулă тĕсĕсем — виды рыб
виçĕ тĕс чие ларт — посадить вишни трех сортов
8. перен.
улика
тĕс шыра — искать улики
тĕспе тыт — поймать с поличным
◊
тĕсĕ те çук — и следов не осталось; нет и намека на что-л.
тĕсĕ те юлман — и следов не осталось; нет и намека на что-л.
тĕсне курмăттăм! — глаза бы мои на него не глядели!
Çавăн пекех пăхăр:
тĕршĕ тĕршĕн тĕршĕнчĕк тĕрья « тĕс » тĕс кĕр тĕс пар тĕс тух тĕс-йĕр тĕс-йыш