Шырав: çĕт

Шыракан сăмаха çырăр

Шырав вырăнĕ:

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

I.

1.
сбиваться с пути
заблудиться, заплутаться

вăрманта çĕтсе кай — заблудиться в лесу
çултан çĕт — сбиться с дороги
Суккăр кăнтăрла çурта çутнă, çапах çĕтсе кайнă. — погов. Слепой днем со свечкой и то заблудился.
2.
пропадать, исчезать, теряться
йĕр çĕтрĕ — след потерялся
куçран çĕт — пропасть из глаз
хыпарсăр çĕтнисем — пропавшие без вести
çĕт ман куç умĕнчен! — прочь с моих глаз!

çĕтсе çӳре —
1) плутать, блуждать
вăрманта çĕтсе çӳре — плутать по лесу
2) пропадать (долгое время)
эсĕ ăçта çĕтсе çӳретĕн? — где ты пропадаешь?

çĕтсе юл — отстать, затеряться
ача пирĕнтен çĕтсе юлчĕ — мальчик отстал от нас и затерялся
3. перен.
пропадать
лишаться
чего-л.
вăйĕ çĕтнĕ — он лишился сил
манăн сасă çĕтрĕ —у меня пропал голос
чĕлхӳ çĕтрĕ-им? — ты что, язык проглотил? (букв. лишился дара речи)
ыйхă çĕтнипе аптăра — страдать от бессонницы


тăнран çĕт
— потерять рассудок, сойти с ума
II.
 
1.
изнашивать, рвать, продирать
пушмак çĕт — износить ботинки
чавсуна ăçта çĕтрĕн? — где ты продрал локоть?
çĕтсе пĕтер — износить, изорвать (совершенно)
сакăр сăхман, хĕрĕх кĕпе çĕтмелле пултăр! — чтобы износить тебе восемь кафтанов и сорок рубах! (пожелание долголетия)
2.
разрывать, рыть
сысна çĕр çĕтет — свинья разрывает землю
3.
поднимать целину, новь
парлак çĕт — поднимать залежные земли
çерем çĕт — поднимать целину
4. с-х.
лущить
хăмăл çĕт — лущить стерню

Чăвашла-вырăсла словарь (1919)

износить
изорвать

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(с’э̆т, с’э̆т’), пропадать. СПВВ. Çĕтрĕ, тесе, япала çухалсан калаççĕ. Шурăм-п. Кивçен илекен парăмĕ вырăнне япала парсан, кивçен пани: çĕтнĕ пуртă аври пулчĕ ĕнтĕ ку, тет. Турх. Çĕтменĕ, пĕтменĕ (брань). || N. Сасăм та çĕтрĕ. Я лишился голоса. N. Çăварĕ хупăннă, чĕлхи çĕтнĕ (лишился языка, способности говорить). N. Манăн часах чĕлхе çĕтĕ ак, чунăм тухса кайĕ. || Заблудиться. В. С. Разум. КЧП. Е çул çине тухатăп-и, е çĕтсе каятăп-и — каям-ха çавăнталла (пойду-ка в ту сторону)! Собр. Çын çĕтсе кайса-мĕн вилсессĕн (если умерла заблудившись), усал пулать, тет. В. Олг. Çĕтсе кайрăм, я заблудился.
(с’э̆т, с’э̆т’), рвать, изнашивать. || Взрывать, рыть, proscindere. Якейк. † Хăта карти çеремлĕх, сысна çĕтмен (чакăлтаман) вырăн çук. || Поднимать новь. Шел. 21. Вĕсем валли çулленех тем чул çерем çĕтетчĕç.

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

«пропадать», «исчезать», «теряться»; çĕтер «терять», «потерять»; др. тюрк. йит «погибать»; тефс. XII—XIII вв., Замахш., уйг. Син., туркм. йит, азерб. ит, тув. чит, кирг., к. калп. жит, якут. сӳт «теряться», «пропадать»; др. тюрк., Зол. бл., Замахш., тефс. XII—XIII вв. йитӳр, МК (III, 49), азерб. итир, туркм. йитир, хак., тув. чидир, якут. сӳтэр «терять», «упускать», «потерять».
, çĕтĕлтер 1. «изнашивать», «истрепать продолжительной ноской», «привести в ветхость»; 2. «рвать»; 3. «поднимать новь»; 4. «дразнить»; çĕтĕл «изнашиваться», «истрепаться»; «рваться»; АФТ йырт, узб. йирт «рвать» (в узб. ещё «изнашивать»); кирг. жырт, туркм. йырт «изнашивать»; уйг. жит «рвать», «истрепать (одежду)»; казах. жер жырт «пахать»; уйг. житил, узб. йиртил «рваться», «изнашиваться», «истрепаться»; тефс. XII—XIII вв., туркм. йыртыл, кирг. жыртыл «изнашиваться», «рваться»; ср. чув. çырт.

Чăваш чĕлхин ретроспективлă ăнлантару словарĕ

çухал. Июнĕн 11-мĕш кунĕнче Евфимий Максимовăн Александр ятлă ултă çулхи пĕртен-пĕр ывăлĕ вăрманта çĕтнĕ (çухалнă) [Милость 1913:6].

Çавăн пекех пăхăр:

çĕршĕнчĕк çĕршер çĕршерĕн çĕршыв « çĕт » çĕтĕк çĕтĕк-çатăк çĕтĕк-çурăк çĕтĕк-çӳрме çĕтĕк-кирĕк

çĕт
Сăмаха тĕплĕ ăнлантарман
 
Хыпарсем

2022, раштав, 08
Сайт дизайнне кӑшт ҫӗнетнӗ, саспаллисен страницинче хушма пайлану кӗртнӗ //Александр Тимофеев пулӑшнипе.

2015, утă, 30
Шыранӑ чухне ӑнсӑртран латин кирилл саспаллисем вырӑнне латин саспаллисене ҫырсан, сайт эсир ҫырнине юсама тӑрӑшӗ.

2015, утă, 30
Шырав сӑмахӗсене сӗннӗ чухне малашне вӑл е ку сӑмаха унччен миҫе шыранине тӗпе хурса кӑтартӗ.

2015, утă, 29
Сăмах шыранӑ чухне малашне сайт сире сăмахсарсенче тĕл пулакан вариантсене сĕнĕ.

2014, пуш, 25
Мобиллă хатĕрсемпе усă куракансем валли сайта лайăхлатрăмăр //Мирон Толи пулăшнипе.

2011, утă, 20
Вырăсла-чăвашла сăмахсарпа пуянланчĕ.

2011, утă, 19
Сăмахсарсен çĕнелнĕ сайчĕ ĕçлеме пуçларĕ.

2011, утă, 16
Сайтăн çĕнĕ версийĕ хатĕрленме пуçларĕ.

Пӳлĕм
Сайт пирки

Ку сайтра чăваш сăмахсарĕсене пухнă. Эсир кунта тĕрлĕ сăмахсен куçарăвне, тата ытти тĕрлĕ уйрăмлăхĕсене тупма пултаратăр.

Счетчики
Пулăшу

Эсир куçаракан укçа хостингшăн тӳлеме, çĕнĕ сăмахсарсем кĕртме, Ашмарин хатĕрленĕ сăмах пуххине сканерлама кайĕ.

RUS: Переведенные вами средства пойдут на оплату хостинга, добавление новых словарей, сканирование словаря Ашмарина.

Куçармалли счётсем:

Yoomoney: 41001106956150