1.
семья, семейство
семейный
ĕçчен çемье — работящая семья
йышлă çемье — многочисленная семья
нумай ачаллă çемье — многодетная семья
пĕчĕк çемье — маленькая семья
çĕнĕ çемье — молодая семья
çемье пуçĕ — глава семьи
çемье прави — юр. семейное право
çемйипех — всей семьей
çемйи-çемйипе — целыми семьями
çемьери пăхса ӳстерни — семейное воспитание
çемьери сăлтавсене пула — по семейным обстоятельствам
çемьепе мăшăрлану хутшăнăвĕсем — семейно-брачные отношения
çемье ту — создать семью
вăл хресчен çемьейинче çуралнă — он происходит из крестьянской семьи
Икĕ çын — пĕр мăшăр, çичĕ çын — пĕр çемье. — посл. Два человека — пара, семь человек — семья.
2.
член семьи
домочадец уст.
çемйӳсем мĕнле пурăнаççĕ? — как живут твой домашние?
3.
семья (животных, птиц и т. п.)
акăш çемйи — семья лебедей
хурт çемйи — рой, пчелосемья
4. перен.
семья
колхоз çемйи — ист. колхозная семья
СССР — халăхсен туслă çемйи — ист. СССР — дружная семья народов
семья, семейство; çемье çĕмĕрттерет, пĕченçи хуйхăрать – семья воюет, а один горюет; епир çемьипех сывмар – у нас вся семья нездорова.
190 стр.
(с'эмjэ), семья, член семьи. Ёрдово. † Аттен çемйи (йышĕ) катăлчĕ, çич-йот çемйи хошăнчĕ. ЧП. Вилсессĕн, çемьесем: юмăç карчăк сăмахне итлесе, ачана чук тăва-тăвах вĕлерсе ятăмăр, тесе, ӳкĕнсе, йĕре пуçларĕç. Юрк. Карачăмĕ, хăваттир тупсан, калле Чĕмпĕре çемйисене илме каят. N. Куршĕ-аршă лайăххи килти çемьепе пĕрех, тет. (Послов.) Изамб. Т. Çемьесем пурте сывă-и? — Сывă-ха. Чуратч. Ц. Эпир çемьепе те çур пăлан (урожăй с одного планового места) çисе яраймастпăр. N. Сан çемйӳсем хупа пĕрле-и? Н. Карм. Çемьесем (семья) сирĕн пурте сывă-и? Календ. 1911. Нумайĕшĕ тăлăх юлнă: çемйи-çемйипе (целыми семьями) çăкăрсăр, çуртсăр ларнă.
кил-йыш. <…> халăха та, кил-йышне те (çемьене) усă кӳрсе пурăнас чухне вăл вилсе выртрĕ, пĕтĕм кил-йышне макăрмалла турĕ [Эрех 1911:3].
Çавăн пекех пăхăр:
çемски çемствă çемчĕк Çемчук « çемье » çемьелĕ çемьелен çемьеллĕ çемьесĕр çен