Шырав: çичĕ

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

(çич)

при конкр. счете в качестве опр.
семь, семеро
семи-
çичĕ ача — семеро детей
ирхине çичĕ сехетре — в семь часов утра
çичĕ класлă шкул — семилетняя школа
çичĕ сехетлĕ ĕç кунĕ — семичасовой рабочий день
çичĕ çулхи ача — семилетний мальчик

çичĕ хут —
1) семь раз, семью
çичĕ хут виççĕ — семью три
2) всемеро
çичĕ хут хутлат — сложить всемеро
çичĕ хутлă çурт — семиэтажный дом

◊
çичĕ тăван — 1) семеро братьев 2) вся родня
çичĕ ют —
1) чужие люди, не родня
Паллашсан çичĕ ют та тăван пекех. — посл. Коли сблизишься, и чужие люди дороги как родные.
2) чужбина, чужая сторона
халиччен кайман çичĕ юта тăвансăр епле каям-ши? — фольк. как мне отправиться без родных на неведомую чужую сторону?
3) враги, недруги
çичĕ ют тапăнчĕ — враги напали

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(с’иџ̌э̆, Пшкрт: с’и_чэ̆), острый. В. Олг. См. çивĕчĕ.

(с’иџ̌э̆, с’иζ’э̆), семь (употребляется только как определение). Шел. 16. Шурă акăш пулчĕç те, çичĕ тинĕс леш енне вĕçсе карĕç виççĕш те. Альш. † Çӳлĕ тусем çинче виçĕ хурăн: ан касăрсем çичĕ пуртăпа. N. Ваттисем çичĕ сыпăка çитмесĕр хĕр (невест) парса хĕр илмен, тиркенĕ. АПП. † Самара кайрăм саккăрпала, çичĕ çитмĕл (семь раз семьдесят) хĕрсем пур тесе. N. Çичĕ çухрăм, семь верст. Лашм. † Хура кăтра çăрхисем çăрхаланине çичĕ çунатлă кайăксем çитеймеççĕ. Т. VI. 49. Çавна та кала пĕлменни çичĕ те пиллĕк (т. е. 12) курка ĕçмелле. N. Çичĕ тинĕс сутти (scr. тин-тин сутти), за тридевять полей. ЧП. Çичĕ тăван хушшинчен турă мана хурлăха çырайчĕ. Ib. Çичĕ хурăн. Сред. Юм. Чăвашсĕм: тĕнчере пирĕн çĕрсĕр пуçне тăта çичĕ тĕнче (семь миров) пор, теççĕ. Менча Ч. Çичĕ тĕслĕ (семи родов) тыррăм-пуллăмпа сана асăнатпăр, витĕнетпĕр. (Моленье). Торп-к. Ĕлĕк пĕр çын пуян пулнă, тет, çавă пуян вилнĕ, тет те, ăна путармашкăн çиче ял çынĕ пуçтарнă, тет. Альш. † Ах тетĕçĕм Ехрим, çитмĕл пуян ăшĕнче çичĕ пуян тетеçĕм. N. Çичĕçĕр сакăрвунă икĕ çул, 782 года. Н. Тим. Çичĕ çырминче çеçки пур та, çырли çук.

Чăвашла-тутарла словарь (1994)

, çиччĕ җиде

Çавăн пекех пăхăр:

çич-сакăр çич-тӳпе Çич-Чарак-Кĕçтемĕр çичçĕр « çичĕ » Çичĕ çăл çичĕ кас масарĕ Çичĕ Пӳрт çичĕ сум Çичĕ-çăлтăр