Шырав: çухал

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
пропадать, исчезать, теряться, быть утраченным, утерянным
манăн кĕнеке çухалчĕ — у меня пропала книга
Çынна пани çухалман, пытала хуни çухалнă. — посл. Не то пропало, что людям попало, а то пропало, что запрятано было.

2.
пропадать, исчезать (из поля зрения)
куçран çухал — пропадать из поля зрения
карап тĕтре ăшĕнче çухалчĕ — судно исчезло в тумане
çухал ман куçран! — сгинь с моих глаз!

3. перен.
утрачиваться, исчезать
погибать, умирать
манăн сасă çухалчĕ — у меня пропал голос
хыпарсăр çухал — пропасть без вести
пуçăм çухалчĕ! — пропала моя головушка!
вăл таçта çухалса пурăнать — он пропадает неизвестно где

4.
скрыться, затеряться
вăрмана кĕрсе çухал — скрыться в лесу
вăрман ăсти пӳрчĕ чăтлăхра çухалса ларать — домик лесника затерялся в чащобе

5.
заплутаться, заблудиться
плутать, блуждать
çухалса юл — отстать, заблудиться
эпир нумайччен вăрманта çухалса çӳрерĕмĕр — мы долго блуждали по лесу

6. перен.
теряться, лишаться самообладания
çухалса кай — 1) заблудиться 2) растеряться
ача çухалсах кайрĕ — мальчик совсем растерялся

◊
сăнĕ çухалчĕ — он изменился в лиц

Чăвашла-вырăсла словарь (1919)

пропасть; потеряться; потерять дорогу; куçран çухал – исчезать с глаз.

201 стр.

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(с’уhал), пропадать, исчезать. Юрк. Çухалма кайни (пусть пропадает), ăшĕнче темĕн пит хаклă япаласемех марччĕ-çке! Б. Яныши. Мишавай пире Кортк пикĕне каялла ярса виçсе пуртарчĕ те, Кортира çухалнине пĕлчĕ. АПП. † Çӳлĕ тусем çинче çил вылять, çилĕ çĕре ӳксе çухалат; эпир савнине урăх çын савсан, пирĕн куç умĕнчен çухалать. О сохр. здор. Сасси те çухалать (у больного). СТИК. Ивана кĕтеççĕ, кĕтеççĕ — килмест. Вара çаплах çухалса карĕ (так и пропал), тет. N. Çта çухалтăн, пĕрре те курăнмастăн. В. С. Разум. КЧП. Эпĕ тухса кайсассăн, куçран çухаличченех пăхса тăр. Альш. † Шурă хутсем çырмасăр хуралмĕç, пирĕн пуçа çырнисем çухалмĕç. N. Йорпала çол çохалнă. || Заплутаться. Ала 4°. Пĕччен çӳресен-çӳресен, эпĕ çухалса кайрăм вăрманта.

Чăвашла-тутарла словарь (1994)

югалырга

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

«теряться», «пропадать», «исчезать»; тефс. ХII-XIII вв. йокал «гибнуть», «уничтожаться»; МНХ, уйг. йокал, узб. йукол, туркм. ёгал, азерб. йохал, тат., башк. югал, кирг. жогол, казах., к. калп. жорал, ойр. дьогол «теряться», «про» падать». Образовано от çук «нет».

Çавăн пекех пăхăр:

çуха çухав çухава çухави « çухал » çухалăх çухала çухалат çухалла çухалли