Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

слышать
витĕр илт — хорошо слышать
илтсе юлаймарăн-и? — разве ты не расслышал?
калаçнине илт — слышать разговор
илтмĕш пул — притворяться неслышащим, глухим
илтмĕше пер — притворяться неслышащим, глухим
илтнĕ тăрăх — понаслышке
тем те илтме тиврĕ — довелось всего наслышаться
Ача макăрмасан, амăшĕ илтмест. — погов. Дитя не плачет — мать не разумеет.

◊
ят илт — получить замечание

Чăвашла-вырăсла словарь (1919)

слушать, слышать
хам илтменнисене çырма пĕлеместĕп — я не могу написать то, чего я не слышал
унăн хăлхи лайăх илтет — у него слух хороший
итле — слушаться
илтĕн — слышаться
лайăх илтĕнет — хорошо слышно

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(Ил'т’, ил’т), слышать. Рег. 202. Эп илтрĕм çав сăмахсене каланине (каланисене). Чăвйп. Илтмен сăмахах: илтрĕм, тет, пĕтмен ĕçех: пĕлтĕм, тет. N. Сана эпир илтрĕмĕр: школта, тесе. Мы слышали, что ты в школе. Сред. Юм. Сана пола çăмах илтсе лар конта. Из-за тебя вот неприятности выслушивай. N. Тилли илтмĕш пулса калать: мĕн тетĕн? илтместĕп-çке! Сред. Юм. Ӳлмерен он пик чортта пĕр сăмах илтем пĕрех! — пуçна çапса çĕмрĕп! Пшкрт. _лэ_ш окмак є_лдä_т вы̆лзам сол’аνи^ын’ä (что они говорят). Якей. «Суйя аки» кам илтет (выслушивает)? — Кам кот парать, вăт илтет (из свад. песни о прежней любовнице жениха). Юрк. Ваттисем, çамрăккисем! Пурсăр та манран илтнĕ пулăр, пурсăра та сире пĕр сăмах! Юрк. Чăваш арăмĕ те ку çапла кăлăхах тертленсе каласа ларнине илте-пыра, унтан кулса тăра пуçлать. Юрк. Кӳрши çапла савăнса чĕннипе илте-тăра, кĕсем те, пӳрте кĕрсе, сĕтел хушшине кĕрсе ларса, хăна пула пуçлаççĕ (гостями стали). Юрк. Итлесе ларакансем илтнĕ пулăр. Рег. 201. Эп вăлсам сăмахсене илтрĕм, вăлсам попленисене. Рег. 142. Эп старикран илтрĕм санпа попленине. Рег. 141. Эп старикран илтсе эс каланине. Рег. 140. Эп илтрĕм вăл каланине. Ист. 144. Халăх, илтнĕ пулăр, акă эпир Панпа вут витĕр утса тухмалла тавлашрăмăр. Юрк. Халăх çапла каланнине илте-тăра ку та: эпĕ ăна лаша илме çĕр тенкĕ парасшăнчĕ, итлемерĕ, тет. Сиктерма. Эп илтеймесĕр юлтăм пулмалла. Я, должно быть, не расслышала. Юрк. Сарă алтăрта пыл йӳçет, ăна ĕçмесĕр каяс çук; пичче? килнĕ хăнана, илтмесĕрех каяс çук. (Хĕр сăри).

(ил'т’?), спрашивать. См. ыйт, ит. Малды Кукшум. Сурăх ăна хирĕç калать: качака тусран илт, тесе каларĕ. Б. Хирлепы. Илт=ыйт. N. Унта çитсен, мелнĕкрен илтрĕмĕр те, паранкă пĕçерсе çирĕмĕр. N. Уччиттĕл мантан илтрĕ: ме килтĕн-ха, Захар? терĕ.

неизв. слово в сочетании: Илт улăхĕ, назв. лугов около с. Янгорчина, Тойсинской вол. Ядр. у. Пирĕн ялăн тата çаран ӳстермели (siс!) вырăнсем пур. Вăл вырăнсене улăхсем теççĕ. Вĕсем акă мĕн ятлă: Илт (scr. Ильт) улăхĕ, Масар улăхĕ, тата Тукай умĕнчи улăх.

Чăвашла-тутарла словарь (1994)

ишетергә

Чӑвашла-эсперантолла сӑмах кӗнеки

[ilt]
aŭdi (aŭdu)
эс(ĕ) илтрĕн-и? — ĉu vi aŭdis?
эп(ĕ) илтнĕ тăрăх — kiom mi aŭdis
илтменнипе ыйтатăп — mi demandas, ĉar ni bone aŭdis
илтĕн — audiĝi, soni
мана илтĕнчĕ пулмалла — ŝajnas al mi aŭdiĝis, mi misaŭdis
каçару ыйтатăп, илтсе юлаймарăм — mi petas pardonon, mi ne bone aŭdis

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

«слышать»; др. тюрк. ӓсид, ӓшидӓшитэшитишитишетэситuhum «слышать». Производные: чув. илтён, МК эштил, тур. ишитил, тат, ишетел, туркм. эшидил «слышаться», «быть слышным».

Çавăн пекех пăхăр: