Шырав: йăла

Шыракан сăмаха çырăр

Шырав вырăнĕ:

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
обычай, нравы
обряд
обрядовый
авалхи йăла — старинный обычай
тĕшмĕш йăлисем — суеверные обычаи
тĕн йăли — религиозный обряд
йăла юрри — обрядовая песня
йăлишĕн çеç — ради соблюдения обычая
йăлине ту — отдать дань обычаю
2.
привычка, обыкновение
сиенлĕ йăла — вредная привычка
унăн юлса килес йăла пур — он имеет обыкновение опаздывать
3.
нрав, норов, повадка, характер (животных)
ку лашан йăли усал — эта лошадь с норовом
4.
традиция
традиционный
асаттесен йăлипе — по традиции отцов и дедов
пролетариатăн революцилле йăлисем — революционные традиции пролетариата
йăлана кĕр — 1) войти в привычку, укорениться 2) войти в традицию, стать традиционным
йăлана кĕнĕ уявсем — традиционные праздники
5.
быт
бытовой
йăла служби — служба быта
йăла комбиначĕ — комбинат бытового обслуживания
йăла условийĕсем — бытовые условия

ĕçленĕ йăлине çеç ту
— работать только для видимости

Чăвашла-вырăсла словарь (1919)

обычай
мода
церемония
характер, темперамент

çак лашан йăли пит лайăх — у этой лошади нрав очень хороший

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(jőла, jы̆ла), обычай, обряд. Ч.П. Эпĕ кăларнă йăла мар, авалтан каланă сăмахсем. Не мною придуманный обычай, а старинные слова (речи). N. Чăвашăн кĕл-тăвакан йăли. Обряд моления чуваш. Истор. Ун чухне йăла çапла пулнă. В то время был такой обычай. С. Çĕнĕрен йăла кăлар. Завести новый обычай. Латыш. Ку чăваш йăлине авалхи тĕне кĕмен карчăксем анчах пĕлнĕ. Этот чувашский обычай знали только древние некрещеные старухи. Ч.С. Ваттисем ку йăлана ахаль кăларман: чир-чăр кайтăр, тесе, туртса кăларнă. Т. Ачасем çăмарта пухас йăла çинчен. Об обычае детей собирать яйца. Пазух. Акса пулман урпана лартса тума йăла çук (нет обычая сажать ячмень). || Привычка. Сред. Юм. Мĕн йăла ô сан? Какая это у тебя привычка? Изамб. Т. Манăн темле йăла: пăртак ĕççен, ăйăх килмест! Что за привычка у меня ― как немного выпью, так и лишусь сна! Орау. Кулас йăлипе вара вăл. Это он по привычке смеяться. Учите детей. Пĕчĕккĕлле вĕреннĕ йăлана та нимĕнпе те пăрахма çук. И привычку, усвоенную с детства, трудно бросить. Тюрл. Ача-пăча йăлине пăрах. Оставь детские забавы и пр. || Дурной нрав (характер, свойство); норов. Сред. Юм. Кô лашан йăли полмалла (= чăкăмăçлать полмалла). Кубня. † Лупашкара мукка пур, темĕскерле çырла пур; вăйя тухман хĕрĕсен темĕскерле йăли пур. (Вăйă юрри). СТИК. Ку лаша тем чăрманма пăхат няк; йăли çук-и ун? Лошадь что-то не идет; не упряма ли (не с норовом ли) она? N. Йăласăр лаша, лошадь без какого-либо дурного свойства. || Характер. Юрк. Чăваш çыннийĕн йăли çапла ĕнтĕ: кирек хăçан та çын умĕнче намăслă пуласшăн пулмасăр, ырă ятлă пулма тăрăшат. КС. Усал йăлалă. С дурным характером или обычаем. || «Проформа». Юрк. Çуланни йăли мĕнĕ те пулмарĕ. Намаслить не намаслила. Ib. Йăлишĕн анчах вĕренеççĕ. Учатся только для формы. Альш. Хĕр ăхаль-кăна, «йăлишĕн» хирĕнсе тăрать (упрямится). Юрк. Хĕл кунĕ, сивĕ çил; мунчи пăлтăрĕ алăкĕсем йăли-кăна; ăçтан кирлĕ унтан сивĕ çил вĕрет.
петля. См. йăлă. СПВВ.

Чăвашла-тутарла словарь (1994)

гадәт

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

«обычай», «обряд», «обыкновение», «привычка»; тат., башк. йола, казах. (Ильминский) жола «обычай», «обыкновение»; в других тюрк. яз. (азерб., уйг., туркм., тур. и др.), вместо этого слова, вошло в употребление араб. адетмар. юла, морд, ила «обычай»; удм. (южн. диал.) йылол «нрав» из чув.; см. Wichmann TLP 63.
, йăлмак 1. «петля»; 2. «узел»; Замахш. илгӳк «пуговичная петля»; уйг., казах., к. калп., ног. илгек, кумык. илик, илгик, узб. илгак «застежка», «петля»; туркм., кирг., чаг. илик «петля»; тат. О жалау «завязка внутри одежды»; Замахш. илмек «крючок»; азерб., тур. илмек «легко развязываемый узел»; «петля»; чаг., уйг. илмәк, кирг. илмек, башк., тат. элмәк «петля», «крючок»; тув. илбек «крюк, «крючок». Происходят от: др. тюрк. ил «прицеплять», «вешать»; узб., кирг., казах. ил «зацеплять», «подцеплять»; к. калп. ил «цепляться», «прицепляться»; ног. илин «зацепиться»; чаг. ил «связывать». Конечное -й в чув. йăлă соответствует тюрк. -гӳсăнă.

Çавăн пекех пăхăр:

йăлăх йăлăхсăр йăлăхтар йăлăхтармăш « йăла » йăла-йĕрке йăла-сăлай йăлаçă йăлалăх йăланат

йăла
Сăмаха тĕплĕ ăнлантарман
 
Хыпарсем

2022, раштав, 08
Сайт дизайнне кӑшт ҫӗнетнӗ, саспаллисен страницинче хушма пайлану кӗртнӗ //Александр Тимофеев пулӑшнипе.

2015, утă, 30
Шыранӑ чухне ӑнсӑртран латин кирилл саспаллисем вырӑнне латин саспаллисене ҫырсан, сайт эсир ҫырнине юсама тӑрӑшӗ.

2015, утă, 30
Шырав сӑмахӗсене сӗннӗ чухне малашне вӑл е ку сӑмаха унччен миҫе шыранине тӗпе хурса кӑтартӗ.

2015, утă, 29
Сăмах шыранӑ чухне малашне сайт сире сăмахсарсенче тĕл пулакан вариантсене сĕнĕ.

2014, пуш, 25
Мобиллă хатĕрсемпе усă куракансем валли сайта лайăхлатрăмăр //Мирон Толи пулăшнипе.

2011, утă, 20
Вырăсла-чăвашла сăмахсарпа пуянланчĕ.

2011, утă, 19
Сăмахсарсен çĕнелнĕ сайчĕ ĕçлеме пуçларĕ.

2011, утă, 16
Сайтăн çĕнĕ версийĕ хатĕрленме пуçларĕ.

Пӳлĕм
Сайт пирки

Ку сайтра чăваш сăмахсарĕсене пухнă. Эсир кунта тĕрлĕ сăмахсен куçарăвне, тата ытти тĕрлĕ уйрăмлăхĕсене тупма пултаратăр.

Счетчики
Пулăшу

Эсир куçаракан укçа хостингшăн тӳлеме, çĕнĕ сăмахсарсем кĕртме, Ашмарин хатĕрленĕ сăмах пуххине сканерлама кайĕ.

RUS: Переведенные вами средства пойдут на оплату хостинга, добавление новых словарей, сканирование словаря Ашмарина.

Куçармалли счётсем:

Яндекс: 41001106956150

WMR: R028110838271

PayPal: np@chuvash.org