Шырав: йӳнеçтер

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
находить применение, годиться
Йӳнни йӳнеçтерет те юрлин укçине пĕтерет. — посл. От дешевой вещи не столько проку, сколько расходу для бедняка.

2.
добывать средства, зарабатывать на жизнь
алĕçпе йӳнеçтер — добывать деньги ремеслом

3.
находить
выкраивать разг.
калаçма вăхăт йӳнеçтер — выкроить время для беседы

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

понуд. ф. от гл. йӳнеç; обходиться, находить выход, сводить концы с концами; устраивать. Ст. Чек. Йӳнеçтер(ес), выйти из трудного положения. Собр. Сутас сутта пахана тăрат, илес тавара йӳнеçтер. Ib. Йӳн япала йӳнеçтерет, теç, Ib. Йӳнни йӳнеçтерет, теççĕ. (Послов). Ч.С. Анне: эй ачам, чĕрĕ пуç йӳнеçтерет! акă манăн кунта нимĕн те тумалла мар, терĕ. Орау. Илмелли япалана йӳнеçтерсе (дешевле) илме пар. Календ. 1910. Епле-те пулсан йӳнеçтерсе (устроив дела), халĕрех çĕр туянса юлма тăрăшас пулать. Хыпар № 1, 1906. Халăха мĕн-мĕн кирлине, йăл мĕн ĕмĕтленнине, унăн пурăнăçне мĕнле йӳнеçтермеллине пĕлесшĕн. Истор. Çитти çитмен улпутсем, нумайтарах ĕçлеттерсе, хăйсен пурăнăçне йӳнеçтерме тăрăшнă. О сохр. здор. Чăнах та атă-пушмак, сутăн илес пулсан, хакла ӳкет, çапах ăна йӳнеçтерме (справить) пулать. Альш. Ку çук çынни хăйĕн çукне йӳнеçтересшĕн шухăшлат: мĕнле йӳнеçтерес-ши ку çука? тет (думает о том, как бы выбиться из нищеты). СТИК. Шав йӳнеçтерес тесе тăрăшан. Все стараешься как-нибудь пробиться. Орау. Мĕлле-те-пулсан йӳнеçтерес пулать çав ĕнтĕ, мĕн тăвас, выçă вилес килмеçт. (Гов. относительно недостатка хлеба). Юрк. Ыттах çиме кирлĕ пулсан, илме укçи çук чух, пĕлекен çынсенчен кивçен илсе, йӳнеçтерме тăрăшат. Ib. Хăнче пулмасан, ют çынтан та пулін кивçен илсе, йӳнеçтерме тарăшат. Дик. леб. 30. Мĕн кирлине хăвăршăн хăвăр йӳнеçтерĕр. Янтик. Эрне çиме çитмес те, йӳнеçтерес пулать çапах (нужно вывернуться из положения), хырăма улталас çук (брюха не обманешь)! Сред. Юм. Мĕнле-те-пôлса йӳнеçтерĕпĕр-ха (как-нибудь обойдемся). N. Пур ĕçрен ытла кайăк тытса йӳнеçтерсе пурăннă (удовлетворяя свои главные потребности охотою). Шибач. Спаççипă сана мана йӳнеçтертĕн (доставил что-нибудь; у КС. — оправил меня).

Çавăн пекех пăхăр:

йӳне-пилĕк йӳне-пилĕклĕ йӳнеç йӳнеçĕн « йӳнеçтер » йӳнеçтеркеле йӳнеçӳллĕ йӳней йӳней мар йӳнейлĕ