Шырав: кĕреш

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

I.

1.
кряж
кĕреш юман — дубовый кряж

2. уст.
конец загона

II. глаг.

1.
бороться
ирĕклĕ мелпе кĕрешни — спорт. вольная борьба
кĕрешсе çĕнтер — побороть, одержать верх в борьбе
кĕрешсе парăнтар — побороть, одержать верх в борьбе

2.
сражаться,
воевать с кем-чем-л., против кого-чего-л.
тăшманпа кĕреш — сражаться с врагом

3.
бороться, вести борьбу с чем-л.
çитменлĕхсемпе кĕреш — бороться с недостатками
вăл йывăрлăхсемпе кĕрешсе пиçĕхнĕ — он закалился в борьбе с трудностями

4.
бороться, вести борьбу за что-л., добиваться чего-л.
вăйлă тырпулшăн кĕреш — бороться за высокий урожай
ирĕклĕхшĕн кĕреш — бороться за свободу
тăнăçшăн кĕрешекенсем — борцы за мир
чемпион ячĕшĕн кĕреш — бороться за звание чемпиона

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(_кэ̆_рэ_ш), весьма толстое и длинное бревно; кряж. Яргуньк. См. каска. В. Ив. Хăш çĕрте тата акнă хыççăн çĕре кĕреш кустарса (катками) тикĕслеççĕ. Бюрг. Ту кĕрешĕ, кряж горы (сомн?). Альш. Тархан пристăнĕнчен Куçматемяна (= Чикмене) кĕрешсем хăвалама кайкаланисем пур. || Конец загона. N. Хăш вырăнта, «кĕреш» тесе, ана вĕçне калаççĕ.

(к'э̆_рэ_ш, к'ӧ̆_рэ_ш), бороться. Якейк. Петĕрпе кĕрешнĕ чох эп виçĕ хут ола-хыçлă (подряд) аяла полтăм. N. Кам кĕрешсе çĕнет, ăна виç-тăват çăмăрта. К. Кушки. Юлашки çулсенче пирĕн ялти çамрăксем пур акатуйра та пĕр-пĕринпе кĕрешеççĕ. Ib. Арçын ачасем кĕрешсе вылянă (во время «халăх вăкăр чӳкĕ»). Бигильд. Кĕмĕлпеле кĕрешмелле выляма. || Стараться, биться. Б. Олг. См. шолт.

Чăвашла-тутарла словарь (1994)

көрәшергә

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

«бороться»; кĕрешӳ «борьба»; КБ кӳрӓш, Замахш. кӧреш «бороться»; тат. кӧреш, хак. кӳрес «бороться»; тат. корәшӳ, хак. кӳрезиг «борьба»; уйг. кӳрәш, узб. кураш, туркм. кӧреш, кирг. кӳрӧш, казах., ног. кӳрес, алт. В кӳреш, тув. хӳреш, башк. кӧрәш, туркм. гӧреш, тур. гӳреш, к. калп. гӳрес «бороться»; «борьба» (в некоторых тюрк. яз. имеется в виду только «спортивная борьба» — тур., тув. и др.).

Чăваш чĕлхин ретроспективлă ăнлантару словарĕ

пысăк пĕрене. Каток вăл ик вĕçĕнчен турта лартнă çавăрăнакан пысăк пĕрене (кĕреш) [Заикин 1910:6].

Çавăн пекех пăхăр:

кĕретлетсе кĕретмĕш кĕретсĕр кĕрече « кĕреш » кĕрешĕн Кĕрешĕн Кăтрати Кĕрешĕньел кĕрешке кĕрештер