Шырав: питĕр

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
запирать, закрывать
çăрана питĕрсе ил — запереть на замок
алăка питĕрмен — дверь не заперта
питĕрсе хур — запереть, замкнуть
питĕрсе ларт — запереть, замкнуть
питĕрсе усра — держать кого-л. взаперти
Этем çăварĕ хăпха мар, сăлăп ярса питĕреймĕн. — погов. Людские уста не ворота, задвижкой не запрешь. (соотв. На чужой роток не накинешь платок).

2.
затыкать, заделывать
хушăксене питĕр — затыкать щели
шăтăксене ăвăспа питĕр — залепить отверстия воском

3.
заметать, заносить
çула тăман питĕрнĕ — дорогу замело снегом

4.
загораживать, преграждать, перекрывать
çула питĕрсе тăр — стоять, загородив дорогу
çула пĕренесемпе питĕрсе лартнă — дорогу перекрыли бревнами

Чăвашла-вырăсла словарь (1919)

замыкать
запирать
питĕркĕч — запорка, задвижка

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(_пи_дэ̆_р), запирать. Регули 346. Эп хапхине питĕрсеттĕмччĕ, вăл кайлах уçрĕ. Баран. 25. Çавăнтах хапхасене те питĕрсе лартнă. Чăв. й. пур. 11. Унтан вара ашшĕ кĕлечĕсене питĕрсĕ тыта пуçларĕ. К.-Кушки. Пӳртне питĕрнĕ-питĕрмен хăварнă (хорошенько не заперли). || Затыкать. Панклеи. Сарай таврашĕнче мĕн пор шăтăк-çорăка питĕрсе пĕтертĕм. || Залепить. Шинар-б. Çапла вĕсем, чĕкеçсем, çерçие пылчăкпа питĕрсе лартнă. || Закрывать. N. Чăнах та ку çĕршыв темĕскерле, алăк пек, мăн Атăл çулне питĕрсе танă. || Обшивать. Шел. П. 11. Сухине те сухалать вăл (она), çипуçа та питĕрет. || Заметать. Шихраны. Улах çулĕ утма çул, тăман тухрĕ питĕрчĕ. Чăв. к. Суранлă тăман шăлат, çул питĕрет. ЧП. Пахча виттĕр эпĕ çул хыврăм, йăвăр тăмансем питĕрчĕç. N. † Анкарти урлă йĕр хыврăм, тарăн курăк питĕрчĕ.

(_пи_дэ̆_р), яз. имя мужч. Ст. Ганьк. || Назв. гор., Петербург. Алешк. Якейк. † Ыр-çын ячĕ ял çинче, пирĕн ятсам холара, холара та хот çинче, Питĕрпе Москав хошшинче. Ск. и пред. 49. Петĕр вĕсенĕн пуçлăхĕ унта, çав тăлăх йытта ӳстертĕмĕр те, халĕ хамăрах çыртма пуçларĕ. Çук, çыртаймĕ-ха, унтан пулас-и? Кăтартăп-ха эпĕ ăна пĕрре Питĕрпе Мускав хушшинчи çĕре.

Чăвашла-тутарла словарь (1994)

бикләргә

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

«запирать»; тефс. ХII-ХIII вв. бӓрклӓ, тат., башк. биклә, узб. бекит, к. калп., бекле, алт. В пекте «запирать»; тур. пекит «укреплять», «делать крепким». От питĕ (см.), следовательно, питĕр — «сделать крепким, прочным».

Çавăн пекех пăхăр:

питĕле питĕлен питĕлентер питĕм « питĕр » Питĕр ваþ Питĕр-хули питĕрĕн питĕрĕнчĕк питĕркĕç