Шырав: сĕмсĕр

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
наглец, нахал

наглый, дерзкий, нахальный, бессовестный

нагло, дерзко, нахально, бессовестно
сĕмсĕр ĕç — дерзкий поступок
сĕмсĕр суя — бессовестная ложь
вĕсем ытла сĕмсĕр хăтланаççĕ — они ведут себя слишком нагло
Сĕмсĕр çын — сăнсăр çын. — посл. Наглый человек — бессовестный человек.

2.
жадный, ненасытный, алчный
сĕмсĕр шухăш — алчные помыслы

3.
жестокий, безжалостный
сĕмсĕр пусмăрçă — жестокий угнетатель

4. перен.
суровый, мрачный
страшный
сĕмсĕр самана — суровая эпоха

5.
без сознания, в забытьи
сĕмсĕр вырт — быть в бессознательном состоянии

6. диал.
тупой, бестолковый, глупый
ачи кăшт сĕмсĕртерех — мальчик немного туповат

Чăвашла-вырăсла словарь (1919)

наглецкий; дурной; сĕмсĕрлĕх – наглость.

171 стр.

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(_сӧ̆_мзӧ̆_р), без сознання; бессознательло; бессознательный. Пшкрт. Вăл выртат сĕмсĕр (или: нимĕн сĕмсĕр, без чувств). || Нахальный, наглый, бессовестный. Хурамал. Сĕмсĕр çын тесе вăтанман çынна калаççĕ. Ядр. Питĕ сĕмсĕр (так и лезет, хочет стащить). СПВВ. ГЕ. Сĕмсĕр е пуçтах тесе кирек мĕнле чунлă япалана та калаççĕ: акă пĕр çын çимелли япалана тула хурса пăхса тăрат, тăнă çĕрех çавăнта е сысна, е йытă пырат, хăваласан та каймаçт, ăна вара сĕмсĕр теççĕ. СПВВ. ЕС. Сĕмсĕр = пуçсăр, кĕмелле мар çĕре ирĕксĕр кĕрекен. Изамб. Т. Сĕмсĕр çын чĕнмесĕрĕх хăнана каять. И. С Степ. Сĕмсĕр, нахал. Ск. и пред. чув. 97. Сĕмсĕр-пуçсăр вăррисем турăран та хăраман. || Неразборчивый. Трхбл. Сĕмсĕр сысна! (Пит чикĕнекене калаççĕ). Ск. и пред. чув. 73. Сĕмсĕр сысни çухăрать, пĕтĕм яла çĕмĕрет. || Жадный, завистливый. Сятра, Хорачка. СПВВ. ИА. Сĕмсĕр — çын япалине юратать. СПВВ МА. Сĕмсĕр (пилсĕр) — япаларан тăрана пĕлмен çынна калаççĕ. СПВВ. ФИ. Сĕмсĕр — пит ĕмĕтсĕр çын. N. Сĕмсĕр пушă хирте, сивĕ, тĕксĕм чулсем çинче ырă сунакан ларнă. N. Ялсем тăрăх суту-илӳ туса çӳрекенсем тата сĕмсĕртерех. || Дикий, суровый, молчаливый, ни на что не обращающий внимания. Якейк. || Глуповатый. Бичурино. Сред. Юм. Кăçта çапкаланса çӳрен эс ôнта, сĕмсĕр карти. СПВВ. ТМ. Усал, ухмах çынна , сĕмсĕр çын теççĕ.

Çавăн пекех пăхăр:

сĕмпĕл сĕмпĕлтет сĕмпĕлти сĕмсĕмекке « сĕмсĕр » сĕмсĕркке сĕмсĕрлĕх сĕмсĕрле сĕмсĕрлен сĕмсĕрлентер