Шырав: сакăлта

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

I.

1.
рытвина, ухаб, неровность

изрытый, выбитый, неровный, ухабистый
çулĕ япăх — сакăлта çине сакăлта — дорога плохая — ухаб на ухабе
Сакăлтапа пыриччен сакăр çулпа пымалла. — посл. Лучше проехать по восьми дорогам, чем трястись по ухабам.

2.
обрыв, круча

обрывистый, крутой
çырма хĕрри сакăлта — берег реки обрывистый
çуна сакăлтана сикнĕ — сани сорвались в обрыв

3.
уступ

уступчатый
Сак, сак, сакăлта, сакăрвунă сакăлта. (Пусма). — загадка Уступы да уступы — восемьдесят уступов. (Лестница).

4.
яма, омут, колдобина (на дне реки)

омутистый
асăрханăр, кунта сакăлта нумай! — остерегайтесь, здесь много омутов!

II.
то же, что сакăл
сакăлта ураллă лаша — лошадь с пежинами

Чăвашла-вырăсла словарь (1919)

обрыв; обрывистый; бугристый, ухабистый.

160 стр.

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(сагы̆лда), уступ, образованный в почве; ухаб, обрыв. Яргуньк. Зап. ВНО. Сакăлта, уступ; уступчатый. Ib. Сакăлтана пыриччен, сакăр çулпа пымалла. Т. II. Загадки. Сак, сак, сакăлта, савăрвунă сакăлта. В Хорачка: сагы̆лдак. Сред. Юм. Сакăлта тесе çôл çинчн пĕчикрех лакăма калаççĕ. (Небольшая впадина на дороге). Торп-к. † Сакăрвоннă сакăлта, сакăрвон тенкĕлĕх лашине çапса утми турăмăр. С. Тим. Сак, сак, сакăлта, сакăрвунă сакăлта, (Пусма). Сĕт-к. † Тăхăрвоннă тухури, сакăрвоннă сакăлти, сакăрвон тенкĕлĕх лашине çапса отми турăмăр. N. Малтан тӳрем çĕр, унтан тӳрех сакăлта (обрыв). N. Çĕнĕ çуна, сăрлă ӳрече, сакалтана сикмин — лайăхчĕ. Сам. 71. Сакăлта çыр хĕрринче, тăмлă, хытă çĕр çинче курнăччĕ эп пĕр чечек. Тюрл. Çорконне шыв çорса кайнă та, сакăлта полнă (обрыв). || Углубление в реке. СПВВ. Х. Сакăлта; шывра пĕр тĕлте пĕр пĕчикçĕ кăна тарăн тĕле сакăлта теççĕ. Ст. Чек. Сакăлта = авăр. Буин. Шывра тăнă чух манăн урасем пĕр сакăлтана анчĕç кайрĕç (провалились в углубление). См. сакăлтак, санкăлта.

пегий, с пежинами. Юрк. Урисем сакăлта. Шибач. Сакăлта ораллă лаша (с разноцветными ногами).

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

«ухаб», «выбоина на дороге», «промоина», «впадина», «углубление»; тат. сикәлтә, башк. кикәлтә «ухаб», «выбоина».

Çавăн пекех пăхăр:

сак-тăрăк сакă сакăл сакăлтăк « сакăлта » сакăлтак сакăлтаклă сакăлталă сакăлталан сакăлталлă