Шырав: сапака

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
кисть, гроздь
пилеш сапаки — гроздь рябины
çĕмĕрт сапаки — кисть черемухи
вăрман витĕр тухнă чух пилеш сапаки çапăнчĕ, çавăнпа хĕрлĕ пултăмăр — фольк. проходя через лес, мы касались гроздьев рябины и потому стали такими румяными

2.
стручок
кăçал пăрçа сапакаллă — горох в этом году стручист

3.
черешок, плодоножка, стебелек
чиене сапаки-мĕнĕпех татнă — вишня собрана вместе с черешками

4.
кисточка, кисть
пиçиххи вĕçне сапака янă — конец пояса с кисточкой

5.
нитка, низка
пĕр сапака шăрçа — нитка бус
тип кăмпа сапаки — низка сухих грибов

6. уст. общее название
пуговиц, подвесок, сережек с ушком или петелькой
кĕмĕл сапака, ылтăн ярапа яраймарăм хамăн хăлхана — фольк. не довелось мне носить серебряных сережек с золотыми подвесками

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(сабага), кисть. Зап. ВНО. Çĕмĕрт сапаки пулать, пилеш сапаки пулать. N. Сапака, продолговатая кисть. Сред. Юм. Пилеш сапаки, çĕмĕрт сапаки. СПВВ. КЕ. Сапака = çупкăн; пĕр çеçкере темиçе çырла пулсан, çавна çупкăн теççĕ. СПВВ. ГЕ. Сапака; пилеш сапаки, çырла сапаки пулат; тата шăрçа сапаки пулат. Яргуньк. Çĕмĕрт сапаки, кисть черемухи. Слеп. † Вăрман виттĕр тохнă чох, пилеш сапаки çапăнчĕ, çампа хĕрлĕ полтăмăр. || ЧП. Ик сапака çырла. N. Иçĕм-çырли сапакинчен пиçмен çырлисем тăкăннă пек тăкĕ вăл хăй çырлине. Чеб. Халь сапакисемпех татар, кайран иртĕпĕр. Ст. Чек. Сапака — черешки, на которых держатся ягоды в кисти. Ib. Сапаки-мĕнĕпе татнă. Ib. Çырла аври, плодоножка соцветия; çырла сапаки, черешок отдельной ягодки. СТИК. Сапака, стебелек. Улма сапаки — черешок яблока; укçа сапаки — нить, которою прикрепляют монету для украшения. || Снизки. ЧП. Тарăн шыва кĕтĕм ăшăк тесе, мерчен сапакисем (снизки) пур, тесе. В. Буян. † Вуникĕ мерченĕн сапаки çук, пирĕн çамрăк пуçра телей çук. || Ст. Чек. Сапака — ушко монеты и пр. украшений. С. Тим. † Тăлăх-турат ывăл-хĕр — тăхлан тӳмме сапаки (то, чем придерживается пуговица, напр., у металлической пуговицы). N. Авалхи укçа — кив укçа, хăлхăрсене йывăр ан ярăр, сапакисем начар — чăтас çук. || Круглая красная пуговица с металлическим стержнем (на старом костюме). Тайба-Т. Сапака, шаровидная пуговица с петелкой. || Серьги. N. † Кĕмĕл сапака, ылтăн ярапа, яраймарăм сылтăм хăлхана. || Так называют penis у ребят, которые едва умеют ходить и говорить. Так, напр., говорят: сапаки пур-и? Янтик. См. сапак.

неизв. сл. Отсюда: Сапакаел

неизв. сл.

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

«кисть», «гроздь»; «стручок» (гороха); чаг. сапар «стебель цветка»; «рукоятка инструмента», «черенок»; уйг. сапак, кирг., тат. сабак, башк. hабак «стебель»; «кисть»; казах. сабак «ствол», «стебель», «ветка», «ботва», ойр. сабак «ветвь с плодами»; «стебель»; хак. сабах «стебель»; «кисть», «пучок ягод»; хак. сабаға «молодые побеги лиственных деревьев»; «кустарник»; тув. салбак «ветка»; ср. араб. «кисть» «пучок» (фиников, бананов).

Çавăн пекех пăхăр:

сапа Сапа çырми Сапа карти сапак « сапака » Сапакаел сапакалăх сапакалан сапакалат сапакаллă