Шырав: сып

Шыракан сăмаха çырăр

Шырав вырăнĕ:

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

I.

1.
глотать, пить, есть (жидкую пищу)
хлебать прост.
чей сып — пить чай
яшка сып — хлебать суп
пер сыпкăм шыв сып — глотнуть глоток воды
сыпса ил — отхлебнуть, отпить немного
булкăна сĕтпе сыпса çи — запивать булку молоком
шыв сыпнă пек лар — сидеть, как воды в рот набрав
Тутине пĕçерсен, турăха вĕрсе сыпнă. — посл. Обжегший губы (человек) и на простоквашу дует.
2.
выпивать, пить (алкогольные напитки)
закладывать прост.
сыпкала — выпивать, попивать
3.
поглощать, впитывать
насыщаться
(влагой)
тăпра нӳрĕк аванах сыпрĕ — почва хорошо насытилась влагой

шыв çырантан сыпса тăрать — вода стоит вровень с берегами
II.

1.
соединять, сочленять, стыковать
связывать
сращивать
(концы)
вĕрен сып — связать веревку
пралук сып — соединить концы проволоки
ракета сыпăкĕсене сып — состыковать ступени ракеты
ракет сыпăкĕсене сып — состыковать ступени ракеты
шăмă сып — срастить кость
сыпнă тилхепе — вожжи, связанные из кусков
Аркине тат та сайкине сып. — погов. Отрезал полу — пришил к рукаву. (соотв. Тришкин кафтан).
2.
наращивать, удлинять, наставлять, прибавлять, пришивать
арка сып — отпустить подол
чăлха пуçне сып — надвязать носок чулка
пăр колонкине сып — нарастить буровую колонку
3.
припаивать, приваривать
сваривать

тăхланпа сып — припаять оловом
шăратса сып — приварить
4. сад.
прививать
туратпа сып — привить черенки
папакпа сып — привить глазки
сыпнă йывăç — привитое дерево
сыпман йывăç — дичок, непривитое дерево
сыпмалли йывăç — подвой
сыпакан папак — привой
сыпакан турат — привой

Чăвашла-вырăсла словарь (1919)

I.
завязывать
обвязывать
II.
хлебать
привязывать

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

частица образования формы превосх. степени от сывă. N. Сып-сывă, совершенно здоровый.
См. арман.
связывать. Пшкрт. Вĕрен татăлсассăн, сыпаччă, тӳлеччĕ. || Соединить, приладить. N. † Хора вăрман варăнче хорăн тенел татăлчĕ, вĕрене тенел сыпрăмăр. Якейк. Тор шӳ сыпмалла (хлебать). Умуççи сыпмалла. Кĕрĕк арки сыпмалла. Ib. Татăксене сыпа-сыпа, чиперех вĕрен турăм. || Пришить концы. Кĕвĕсем. Чăпар тутăр пуç сыпнă (с нашитыми концами для украшения), Уриç аппа пуçĕнче. || Прибавлять. Календ. 1904. Виç çул иртсен тăваттăмĕш çулта çав сехетсене хисеплесе З65 тавлăк çумне тата тепĕр тавлăк сыпса хураççĕ. || Прививать (яблоню). Изамб. Т. Улма йăвăçне сыпаççĕ. Суждение. Йӳç улма йăвăççине тутлă улма йăвăççипе çыпса тутлăлатаççĕ.
хлебать. ЧС. Шыв парсан çăварĕпе сыпат та, сăмсинчен юхса тухат (лошадь). Юрк. † Çак тăвансем асма (= асăма) килнĕ чух сыпаймарăм ăснă кашăкăма. Алших. Кĕселне сыпсан, кĕсел пĕçернипе, сĕт сыпма каçнă чух пурте кĕсел ăшне кĕрсе вилеççĕ, тет. Трхбл. † Хамăр тăван аса килсессĕн, сыпнă яшкамсене çăтаймăп. N. Анне те пер çăмарта илсе çирĕ, тата пăртак сĕт сыпрĕ. Янтик. † Шĕлешен-кайăк чĕппи мĕн çийĕт? Тулă пĕрчи хыпать, сĕт сыпать. Пирĕн аппа-йысна мĕн çиет? — Кулаçне хыпать, пыл сыпать. ТХКА 60. Ирхине тăрсан, пит-куçа çусан, тин уçланă уйранпа сыпа-сыпа, серте-çăмах яшки çисен... Качал. † Пирĕншĕн, апай, ма макрас? Ларас-сăвас ĕне мер, сыпас-çияс сĕт мер. N. † Сыпма та çук син-пыл пĕçерет, тухма (та) çук хуçи тарават. Б. Хирлепы. Сыпса çимелли апатсем, жидкие блюда. О сохр. здор. Тата кирек камăн та: чирлин те, сыввин те, шыва çăвара сыпса çумалла мар (не следует). Сĕт-к. Пĕр чĕлĕ çăккăр касса илтĕм те, твар пуçса шупа сыпса çиса ятăм. || Выпить. Юрк. Эх, сыпмасăр тӳсесси те пит хĕн çав. Эпĕ акă вырăн çук чухне: вырăн çук, тесе, ĕçетĕп. Ib. Сан пек вырăнта пулсан, эпĕ, чăнласах та, сыпса та пăхмăттăм, тет. Ск. и пред. 44. Сыпасчĕ-çке пăртак йӳççине çакăн пек ĕç хыçĕнчен. || Церковный термин: причащаться. || Переносно. ЧС. Ун чухне Пăла (река Була) ейĕве тухас пек сыпса тăрат, тет. П. Яндоуши, Б. Крышки. Каткара шыв сыпса тăрать. Вода в кадке вровень с краями, т. е. она готова пойти через край. Ib. Ма тулли ямастăн? — Халь те сыпсах тăрат вĕт. Что наливаешь неполно? — Итак уж вровень с краями.

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

1. «связывать (концы верёвки)», «наставлять для удлинения»; 2. «надвязывать» (чулки); 3. «прививать» (яблони); сыпă «сустав»; МК (II, 4) сап «сучить», «приделывать одно к другому»; АФТ сап «приставлять»; «прививать»; тат. баш саб, башк. баш hаб «приставить (пришить) новые головки к старым голенищам»; сюда же, возможно, относится и слово сап (кирг., казах., узб., туркм., тат. и др.) «рукоятка», «ручка», «черен», «топорище».

Чăваш чĕлхин ретроспективлă ăнлантару словарĕ

ăша ил. <…> Христос Ӳчĕпе Юнне ăша илеççĕ (сыпаççĕ) [Наставление 1896:185].
хуш, авлантар. Çапла çамрăклатсан та йывăç йĕркеллĕ çимĕç кӳмесен ăна вара çĕнĕрен сыпмалла (хушмалла, авлантармалла) [Календарь 1905:35].

Çавăн пекех пăхăр:

сын Сынаве сынкса сынук « сып » сып яракани сып-сывă сыпă сыпăк сыпăкăн-сыпăкăн

сып
Пуплев пайĕ
Еçхĕл
 
Фонетика
3 саспалли
 
Хытă сăмах
 
Чĕлхе
Чăвашла
 
Хыпарсем

2022, раштав, 08
Сайт дизайнне кӑшт ҫӗнетнӗ, саспаллисен страницинче хушма пайлану кӗртнӗ //Александр Тимофеев пулӑшнипе.

2015, утă, 30
Шыранӑ чухне ӑнсӑртран латин кирилл саспаллисем вырӑнне латин саспаллисене ҫырсан, сайт эсир ҫырнине юсама тӑрӑшӗ.

2015, утă, 30
Шырав сӑмахӗсене сӗннӗ чухне малашне вӑл е ку сӑмаха унччен миҫе шыранине тӗпе хурса кӑтартӗ.

2015, утă, 29
Сăмах шыранӑ чухне малашне сайт сире сăмахсарсенче тĕл пулакан вариантсене сĕнĕ.

2014, пуш, 25
Мобиллă хатĕрсемпе усă куракансем валли сайта лайăхлатрăмăр //Мирон Толи пулăшнипе.

2011, утă, 20
Вырăсла-чăвашла сăмахсарпа пуянланчĕ.

2011, утă, 19
Сăмахсарсен çĕнелнĕ сайчĕ ĕçлеме пуçларĕ.

2011, утă, 16
Сайтăн çĕнĕ версийĕ хатĕрленме пуçларĕ.

Пӳлĕм
Сайт пирки

Ку сайтра чăваш сăмахсарĕсене пухнă. Эсир кунта тĕрлĕ сăмахсен куçарăвне, тата ытти тĕрлĕ уйрăмлăхĕсене тупма пултаратăр.

Счетчики
Пулăшу

Эсир куçаракан укçа хостингшăн тӳлеме, çĕнĕ сăмахсарсем кĕртме, Ашмарин хатĕрленĕ сăмах пуххине сканерлама кайĕ.

RUS: Переведенные вами средства пойдут на оплату хостинга, добавление новых словарей, сканирование словаря Ашмарина.

Куçармалли счётсем:

Яндекс: 41001106956150

WMR: R028110838271

PayPal: np@chuvash.org