Шырав: тĕллĕн

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

I.
кое-где, местами
юр сайра тĕллĕн анчах юлнă — снег остался лишь кое-где
тĕллĕн-тĕллĕн —
1) кое-где, местами
тĕллĕн-тĕллĕн тырă шăтман — местами хлеб не взошел
2) отрывочно, отрывками; фрагментарно
ĕçсем çинчен тĕллĕн-тĕллĕн каласа пар — описать события фрагментарно

II.
послелог
для, ради
на чью-л. долю
ман тĕллĕн телей пулчĕ — мне выпало счастье

III.
с мест. хам (ху, хăй)

III.
с мест. хам (ху, хăй)

1.
сам, самостоятельно, без посторонней помощи, своими силами
хăй тĕллĕн тунă ĕç — самостоятельная работа
ача хăй тĕллĕн утаймасть-ха — ребенок без поддержки ходить еще не может
харпăр хăй тĕллĕн — каждый сам по себе, всяк по-своему, кто во что горазд

2.
про себя, сам с собой
хăй тĕллĕн калаçать — он разговаривает сам с собой

3.
самовольно, без разрешения
ĕçрен хăй тĕллĕн кайни — самовольный уход с работы

4.
непроизвольно, самопроизвольно, само собою
хăй тĕллĕн хусканни — самопроизвольное движение
хăй тĕллĕн кăшкăрса яни — непроизвольный крик

5.
наедине, в одиночку
хам тĕллĕн пурăннă чух — когда я жил один
кала хамăр тĕллĕн чух — скажи-ка, пока мы с тобой наедине

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

местами. Б. Янгильд. Юр тĕллĕн анчах юлнă. || КС. Ку чир мĕншĕн ман тĕллĕнех килсе çакланчĕ-ши (именно со мной). Ib. Вăл çул ман ана çумĕнчи анасем çинче пулмарĕ, ман тĕллĕнех аван пулчĕ. Т. Григорьева. Пирĕн тĕллĕн тăшман пĕтмерĕ. || Против. КС. Пире тĕллĕн пурнать (против иас). || Сам собой, отдельно. ЧС. Пысăккисем хăйсен тĕллĕн ĕçсе çӳреççĕ. Ачач. 107. Мĕнле курасчĕ ăна! тесе çухăрса янă вăл хăй тĕллĕнех. Сл. Кузьм. ЗЗ. Çавăнтан кайран çĕр çынна мĕн кирлине хăй тĕллĕн ӳстерми пулнă. || Сам по себе. ЧК. 1500 гектар çинче хăйсем тĕллĕн шăтакан йывăçсене пăхса çитерме тытăннă.

Çавăн пекех пăхăр:

тĕлкĕшет тĕлкĕштер тĕлл тĕллĕ « тĕллĕн » тĕллĕн-тĕллĕн тĕлле тĕллев тĕллев-сăлтав тĕллевлĕ