Шырав: хăю

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

I.
смелость, решительность

смелый, решительный
унăн хăю çитмест — ему не хватает смелости
хăю çитер — набраться смелости, решиться

II.

1.
лента, тесьма
йăрăмлă хăю — лента с полоской
орден хăйăвĕ — орденская ленточка
пурçăн хăю — шелковая тесьма

2.
повязка
дружинник хăйăвĕ — повязка дружинника

3.
лычки
пакун çинчи хăюсем — лычки на погонах

4.
фитиль
лампа хăйăвĕ — фитиль лампы

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

смелость, смелый. Вторые Ялдры. Хăй те пит çивĕч, хăю пулнă çав. Да и сам он был очень острый и смелый.

(хы̆jу), лучина. || Фитиль (лампы), светильня. Ирич-к. Орау. Тепĕр ламппин хăйăвĕ çук. Ib. Ламппин хăйăвĕ кĕске вĕт, çампа çунмасть. || Зеленая шерстяная тесьма, шириною в палец, идет на холчи. В. Олг. Ходар. Ленточки блестящие разных цветов. Сред. Юм. Хĕрарăмсĕм кĕпесĕм çôмне тытакан çинçе пурне сарлакăш çиç анăллă тĕртсе тăвакан тĕссĕр хĕрлĕ пир. N. Вăл хăю тĕртме пит ăста. СПВВ. КМ. Хăю, ăна хул çисене тытаççĕ. СПВВ. КЕ. Хăю, вăл — хĕрарăмсем кĕпене хăмаç вырăнне симĕс икĕ пӳрне сарлакăш тытни. СПВВ. НН. Хăю, вăл пӳштĕр çумне симĕс çиппе тĕрлени. N. † Хора порçăн хăюне çорăм хыçнелле ятăм. Хурамал. Икĕ хул çинчен тăваççĕ хăю. Ib. Арки вĕçĕнчен те икĕ хут хăю хурса тăваççĕ. Тюрл. Хĕрлĕ хăю, симĕс хăю. ГФФ. † Кĕпе аркине хăю тытрăм. Я обшила подол рубахи лентой. ГФФ. † Кĕрен порçăн хăю пек. Как розовая шелковая лента. См. хаю.

Чăвашла-тутарла словарь (1994)

тасма

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

«тесьма», «кайма»; лампă хăйăвĕ «фитиль лампы»; кирг. кыю «кайма»; ног. кыюв «тесьма», «кайма»; тат. кайма «оторочка», «выпушка», «обшивка»; ойр. кыю «обшивка», «кайма на верхней одежде»; казах., кыю, кирг. кыйуу, к. калп. кыйыиу «отделка материей полы шубы, края одеяла». От древнего глагола, соответствующего кирг., ойр. кый «отделывать материей подол, полы шубы»; туркм. гый «разрезать (на узкие полоски)»; азерб. кый, хак. хый «резать», «резать наискось»; отсюда и русск. кайма.

«смелость»; хăюллă «смелый», «отважный», «решительный»; тат. кыю, башк. кыйыу «бойкий», «смелый», «отважный»; кирг. кыйын «ловкий», «храбрый». От глагола хăй (см.)

Çавăн пекех пăхăр:

хăшты хăшш хăшшăн-хашшăн хăшшĕ « хăю » хăю евĕрлĕ сарлака шĕвĕрĕлчен хăюçах хăюлăх хăюлан хăюлантар