Шырав: хĕс

Шыракан сăмаха çырăр

Шырав вырăнĕ:

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
жать, давить, сжимать
хĕскĕчпе хĕс — сжать щипцами
хĕссе ларт — зажать, стиснуть
хĕснĕ сывлăш — сжатый воздух
2.
выдавливать, выжимать
хĕссе кăлар —
1) выдавить, выжать
панулминчен сĕткенне хĕссе кăлар — выжать сок из яблок
2) перен. вытеснить, выжить, выгнать
хваттертен хĕссе кăлар — выжить из квартиры
3.
жать, давить, сдавливать
атă хĕсет — сапоги жмут
Тăвăр çĕлĕк пуçа хĕсет. — погов. Тесная шапка давит голову (то хорошо, что в меру).
4.
давить, принуждать
тăшмана айăкран хĕс — давить на врага с фланга
5. перен.
ограничивать
зажимать
разг.
критикăна хĕс — зажимать критику
укçа-тенке хĕссе тыт — ограничивать себя в денежных расходах
6. перен.
притеснять, угнетать
хĕсекен шухăш — гнетущая мысль
7.
куç хĕс

1) щуриться, щурить глаза
хĕвеле хирĕç куçне хĕссе пăхать — он смотрит против солнца, сощурив глаза

2) мигать, подмигивать
тăван пăхать, куçне хĕсет ĕмĕрлĕхе пĕрле пурăнасшăн — фольк. родной мой смотрит, подмигивает — хочет прожить вместе всю жизнь
8.
болеть, ломить
пуç хĕссе ыратать — голова болит, голову ломит

çапса хĕснĕ пек — полным-полно (напр. о скоплении народа)

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

сжимать. || Жать (об узкой одежде). || Щурить (глаза), подмигивать. N. Куç хĕс, прищурить. Хурамал. Ырă утсем юртат, пуçне ухат инче çулсене çывăх тăвасшăн; тăвансем пăхат, куçне хĕсет ĕмĕрлĕхе пĕрле пурăнасшăн. Добрые кони бегут рысью и помахивают головами,— хотят сделать ближе дальнюю дорогу. Родной мой смотрит и подмигивает,— хочет вместе прожить всю жизнь. || Болеть (о голове). Изамб. Т. Манăн пуç хĕсет. У меня болит голова. КС. Манăн пуç хĕссе ыратать. Ст. Чек. Пуç пит хытă хĕснĕ чухне хăяра çурмаран çурса, туттăр ăшне хурса çамкана çыхмалла.

Чӑвашла-эсперантолла сӑмах кӗнеки

[ĥes]
premi
хĕскĕчпе хĕс — premi per premilo
пушмак хĕсет — la botetoj premas
куç хĕс — palpebrumi
duonfermi la okulojn
хĕсĕк — mallarĝa, prema
malsufiĉa, limigita
ман(ăн) вăхăт хĕсĕк — mia tempo estas tre limigita
хĕсĕклен — premiĝi, mallarĝiĝi
хĕсĕклĕх — mallarĝeco, malvasteco
manko
хĕсĕн — alpremiĝi, mallarĝiĝi
sidi aŭ stari kunpremita
хĕсĕнсе лар — esti blokita, enkaptiĝi
хĕсĕнчĕк — mallarĝa
malvasta, kunprema
хĕскĕч — tenajlo, pinĉilo, premilo
хĕскĕчле — tenajli, pinĉi, premi
subpremi, opresi
хĕстер — kunpremi, premfiksi
premi
хĕстеркĕч — paperfiksilo
pinĉilo
хĕстерӳ (= хĕсӳ) — opreso, jugo, subpremo

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

1. «жать», «давить»; «сжимать», «сдавливать»; 2. перен. «притеснять», «принуждать», «угнетать»; др. тюрк., Замахш., тефс XII-XIII вв. кыс, кирг., казах., к. калп., узб. С, кумык., карач., алт. В, тув., тат., башк. кыс, уйг., узб. кис, азерб., туркм. гыс, хак. хыс «жать», «сжимать», «давить»; «притеснять».

Çавăн пекех пăхăр:

Хĕрченей Хĕрчеппи Хĕрчук Хĕрчукка « хĕс » хĕсĕк хĕсĕк хушăк хĕсĕке хăвар хĕсĕке юл хĕсĕклĕх

хĕс
Сăмаха тĕплĕ ăнлантарман
 
Хыпарсем

2022, раштав, 08
Сайт дизайнне кӑшт ҫӗнетнӗ, саспаллисен страницинче хушма пайлану кӗртнӗ //Александр Тимофеев пулӑшнипе.

2015, утă, 30
Шыранӑ чухне ӑнсӑртран латин кирилл саспаллисем вырӑнне латин саспаллисене ҫырсан, сайт эсир ҫырнине юсама тӑрӑшӗ.

2015, утă, 30
Шырав сӑмахӗсене сӗннӗ чухне малашне вӑл е ку сӑмаха унччен миҫе шыранине тӗпе хурса кӑтартӗ.

2015, утă, 29
Сăмах шыранӑ чухне малашне сайт сире сăмахсарсенче тĕл пулакан вариантсене сĕнĕ.

2014, пуш, 25
Мобиллă хатĕрсемпе усă куракансем валли сайта лайăхлатрăмăр //Мирон Толи пулăшнипе.

2011, утă, 20
Вырăсла-чăвашла сăмахсарпа пуянланчĕ.

2011, утă, 19
Сăмахсарсен çĕнелнĕ сайчĕ ĕçлеме пуçларĕ.

2011, утă, 16
Сайтăн çĕнĕ версийĕ хатĕрленме пуçларĕ.

Пӳлĕм
Сайт пирки

Ку сайтра чăваш сăмахсарĕсене пухнă. Эсир кунта тĕрлĕ сăмахсен куçарăвне, тата ытти тĕрлĕ уйрăмлăхĕсене тупма пултаратăр.

Счетчики
Пулăшу

Эсир куçаракан укçа хостингшăн тӳлеме, çĕнĕ сăмахсарсем кĕртме, Ашмарин хатĕрленĕ сăмах пуххине сканерлама кайĕ.

RUS: Переведенные вами средства пойдут на оплату хостинга, добавление новых словарей, сканирование словаря Ашмарина.

Куçармалли счётсем:

Яндекс: 41001106956150

WMR: R028110838271

PayPal: np@chuvash.org