Шырав: хускал

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
трогаться, двигаться (с места)
вырăнтан хускал — тронуться с места
поезд хускалчĕ — поезд тронулся с места
Кушкă кĕрӳ хускалать, Лăпата кĕрӳ лап ларать. (Икерчĕ пĕçерни). — загадка Зятек Кушкă двигается, а зятек Лăпата на месте сидит. (Блины и сковорода).

2.
шевелиться
хускалса кай — тронуться, начать двигаться

3.
подниматься, восставать
взбунтоваться
халăх кĕрешĕве хускалнă — народ поднялся на борьбу

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

трогаться, двигаться, шевелиться, расшевелиться. СПВВ. ПВ. Хускалат. Ильмово. Вăсем вырăнĕнчен хускалсассăнах сăвă кала пуçлаççĕ те, вырăна çитичченех калаççĕ. N. Вăл вырăнĕнчен хускалсан, паттăрсем хăраса каяççĕ. Ск. и пред. чув. 92. Турă, çырлах, ан пăрах! ахăр саман хускалать. КВИ. Тукмак (волк) ӳкнĕ, хускалмасть, пăхрĕ вилĕм килнелле. || Выступать, волноваться. N. Пĕтĕм халăх хускалчĕ вара. || Начать войну. N. Тата турккă та хускалнă. || Толст. Пĕтĕм хулари йытăсем хускалнă пек (лаялн). || Приниматься. ПТТ. Ют ялсенĕн уй-чӳксене ирттереççĕ те, тин вара хамăрăн (т. е. чук) тума хускалаççĕ. || N. Ăшăмри чĕрем хускалчĕ. N. Нумай çыра пуçласан, ăшчик хускалать. N. Унăн чĕри йăлтах хускалнă (расстроился?).

Чăвашла-тутарла словарь (1994)

кузгалырга

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

, хускан 1. «трогаться с места», «двигаться»; 2. «шевелиться»; 3. «восставать»; чаг. козғал «трогаться», «приходить в движение, в волнение, в смятение»; уйг. козғал «трогаться»; орниндин козғалма! «ни с места!»; кирг. козгол «отодвигаться», «шевелиться»; казах., к. калп., ног. козгал «двигаться», «шевелиться», «прийти в движение»; казах., к. калп. жер козгалу «землетрясение»; тат., башк., узб. кузгал, кумык. хозгал «двигаться», «шевелиться», туркм. гозган «трогаться с места»; ср. уйг. козгалма мӳлӳк.

Çавăн пекех пăхăр:

хуска хускав хускавлă хускавсăр « хускал » хускалтар хускан хускантар хускану хусканулăх