Шырав: хутаç

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
мешок, мешочек, сумка, торба, сума

мешочный
кĕнеке хутаççи — холщовая сумка для книг
пир хутаç — мешочек из холста
çурăм хутаççи — заплечный мешбк, рюкзак
тапак хутаççи — кисет
хутаçа яр — ссыпать в мешок
Пĕр хутаçра икĕ мăйăр. (Пăри). — загадка В одной сумочке два ореха. (Полба).

2.
стручок
пăрăç хутаççи — стручок перца
пăрçа хутаççи — стручок гороха

3. биол.
сумка, мешок
кенгуру хутаçĕ — сумка кенгуру

◊
кĕтӳç хутаççи — бот. пастушья сумка
ӳпке хутаççи çурхахĕ — анат. плевра
хутаç çак — уст. пойти с сумой, пойти по миру

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

хотаç (худас’, ходас’), мешок. Изамб. Т. Хутаç, мешок маленький, самое большое в 1 аршин длины. Сред. Юм. Хôтаç, мешок, в который приблизительно пойдет с пуд муки. Янш.-Норв. Çур хутаçа яхăн кĕмĕл тупнă. КВИ. Ылттăн-кĕмĕл çап-çутă хутаç тулли ялтăрать. Ib. Ухмах этем шăлнĕне сăнăпала чиксенех илчĕ укçа хутаçне. Крат. расск. 20. Вĕсем ăна астумасăр чикнĕ пулĕ сирĕн хутаçăрсене. N. Хутаççа (хутаç ăшне) улма тултарнă. ТХКА 81. Тăватă мăйăрне çиеп те, ыттине хутаçа ярап, тет. || Кисет. Панклеи. Алăкра чĕлĕмпе тапак хотаççи çакăнса тăрать. || Сума, котомка. Собр. Ĕçлес килмесен, хутаç çакса кай, теççĕ. (Послов.). Арçури. Хутаç çакса каятпăр, ыйткаласа çӳретпĕр. ТХКА 75. Çав кĕрпене аппа пĕр хутаçах çыхса парса ячĕ мана. || Сумка. Тюрл. Хотаç хăлăплă полать, çăкăр чиксе çӳреççĕ он çине, пысăк мар. Ачач. Шкул хутаççине хул айне хĕстерчĕ те, пĕчченех килелле уттарчĕ. Регули 1115. Хотаçа ятăм; хотаçа хотăм; хотаç шне хотăм. || Ящик на мельнице. Ст. Чек. || Стручок. N. Хутаç-хутаç, пăрçа курсан кăшкăраççĕ тăрнасем. П. Янгильд. Çавăнта пĕрре, пăрçа хутаççи тулсан, пăрçа вăрлама карăмăр. Якейк. Хора хотаç, рожки (фрукты).

(худас’), см. капчăк. Ст. Чек.

Чăвашла-тутарла словарь (1994)

1. капчык 2. кузак

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

1. «мешочек», «сумка»; 2. «стручок (гороха, бобов)»; кирг., тат. калта «кожаная сумка»; узб. халта «мешок», «сума»; алт. В калта «кисет», «кожаный кошелек», «карман»; туркм. халта «пузырь»; Ибн-Муханна хута «мешок»; к. калп. калта «мешок»; «сумка»; «карман». От *халта + афф. уменьш. -ча: халтача > хултаçă > xymaçă > хутаçкат «накладывать рядами»; кирг. кат «спрятать»; тоб. ката «всовывать» (Радлов II, 279); от тюрк. калта др. русск. калита
Çавăн пекех пăхăр:
хутăштару хута хута кĕр хута тăр « хутаç » хутаç ани хутаç пăтти хутаçлă хутаçлă çĕр мулкачĕ хутаçлă йĕкехӳре