Шырав: чыхăн

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
набиваться, наполняться
скучиваться
пӳрте халăх чыхăнса тулнă — в дом набилось много народу
чыхăнса лар — запрудиться
кĕпер умĕнче пăр чыхăнса ларнă — у моста образовался затор льда

2.
уминаться, утрамбовываться (напр. о земле)

3.
захлебнуться, поперхнуться
подавиться
кулăпа чыхăнса кай — захлебнуться от смеха
чыхăнаса ӳсĕр — кашлять захлебываясь

4.
задыхаться
тĕтĕмпе чыхăнса кай — задохнуться от дыма

5. перен.
глохнуть (о моторе)
мотор чыхăнса ларчĕ — мотор заглох

6. диал.
спотыкаться

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

набиться. Кан. Çенĕке чыхăнса тулнă (народ). || Лезть. Кан. Хĕрарăмсем тутар усламçăсем патне чыханаççĕ. N. Кĕтӳç мала чыхăнчĕ, кĕрешĕве асăрхать. || Конст. чăв. Те ку ахаль килнĕ çын мар ĕнтĕ, мана йĕрлесе сăнаса çӳреме килнĕ çын пулĕ тесе шухăшласа çапла турĕ, те тăванĕсене, хурăнташĕсене питĕ нумай курмасăр тăнипе хурланса чыхăнса çитсе çапла турĕ — кам пĕлет, нимĕнне те пĕлмерĕм вара эпĕ ăна. || Спотыкнуться. Хăр. Паль. 41. Куна утма йăвăр, пырсан пырсан чыхăнса каять.

захлебнуться, поперхнуться, N. Çăкăр тĕпренчĕкпе чыхăнтăм. Поперхнулся крошкой хлеба. Хурамал. Чыхăнчĕ, захлебнулся (напр., при питье воды), поперхнулся N. Чыхăнса кай, захлебнулся. Чуратч. Ц. Чыхăнса кайрăм, поперхнулся. N. Апат çинĕ чухне апат тип карланка кайсан, çын вирлĕ ӳсĕрсе ярать, ăна вара чыхăнать теççĕ. Йӳç. тăкант. 32. Хăй, эрехпе чыхăннă та, нимĕн те калаймасть. Бгтр. Çын, апат çинĕ чух пĕр май чыхăнсан, нăмай пурнаймасть, теççĕ. Шел. 48. Хăшĕ-хăшĕ ханшине чыхна чыхна çăтаççĕ. Изамб. Т. Хăш тĕле васкатăн, чыхăнатăн. Куда спешишь (есть), поперхнешься. Ib. Чыхăнса вилнĕ, захлебнулся (или поперхнулся). N. Шутласан чыхăнать ман типĕ пыр. || Подавиться. Ск. и пред. чув. 47. Чыхăн ĕнтĕ, çăхан куçĕ! || Задохнуться (дымом). Альш. Тĕтĕмпе чыхăнса вилет (она). Ib. Чыхăна чыхăна кĕрсе кайрăмăр эпир тĕтĕм витĕр урамăн леш енне. Истор. Тĕтĕм ашĕнче пăртакçах чыхăнса вилмен. Шăна чир. сар. 7. Чыхăнса хăстаракан ӳслĕк.

Çавăн пекех пăхăр:

чыстă чысти чытан чых « чыхăн » чыхăнтар чыхан чыхвăр чыхвăрлă чыхлан