Шырав: ырлăх

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
благосостояние, достаток, обеспеченность
пурлăх ырлăхĕ — материальная обеспеченность
ырлăхра пурăн — жить в достатке

2.
благополучие
благоденствие уст.
ырлăх сун — желать благополучия кому-л.

3.
доброта
сирĕн ырлăхăра пула — благодаря вашей доброте, по вашей доброте

4.
добро
ырлăха ырлăхпа тавăр — отвечать добром на добро
ку ырлăха мар пуль — это, видимо, не к добру

5.
благодать, блаженство
приволье
çуркунне вăрманта ырлăх — весной в лесу благодать
улăхра выльăх-чĕрлĕхе ырлăх — на лугах приволье для скота
çутçанталăк ырлăхĕпе килен — наслаждаться природой

6.
в форме ырлăха в качестве вводн. сл.
хорошо, благо
ырлăха, çынсем пулăшрĕç — благо, помогли люди

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

то же что ырăлăх. Добро, имушество, достояние. НТЧ. Эпĕ: ку ырлăха мар пулĕ (не к добру), мĕн те пулса пулать пулĕ, терĕм. Б. Бур. † Ут-кăшкарăн вăрлăхĕ, хура-туллăн ырлăхĕ. Атте-аннен юрлăхĕ, тивет иккен ырлăхĕ. Н. Якушк. Эпир вылятпăр, кулатпăр ырлăх çинче ӳснĕрен (оттого что живем в довольстве). Изамб. Т. Исампаальсем: кăсем (они) ырлăха килмеççĕ ĕнтĕ, тесе, килнелле Пăла урлă каçкă. Прокоп. † Ан йĕр, тăван, татăлса, пуççăр çине ырлăх çăват-ĕçке. Юрк. Пур ырлăхне хăй курать. Собр. Ырлăхран ырман, теççĕ. (Послов.). Бюрг. † Питĕрпурăн пурлăхĕ пурте хура халăхăн ырлăхĕ; хура халăхан пурлăхĕ пурте хуратăнранăн ырлăхĕ. Байгл. Ах, ырлăхăм, ырлăхăм! Ылттăн пекех ытăнать, кĕмĕл пекех шăранать, тăхлан пекех ирĕлет. (Из плача невесты). Ч. Й. Атте-анне ырлăхĕ çинче çинçе пĕвĕме эпĕ ӳстертĕм. Н. Карм. Эй мана ырлăх тăвакан Николай Иванович! (Начало письма). Сказки и пред. 107. Ырлах çинчен юрлакан кайăк йăвине кĕрсен. Хора-к., Покр. в. Ырлăх тăваччен, шырлăх ту. (Послов.). Шевле. Он ырлăхне (благодаря ему) пĕтĕм ял çока юлнă, чӳк туса парса. Панклеи. Карчăк çăккăрсане пуçтарса хорчĕ те, старика кĕрсенех çӳçрен ярса илчĕ. Çатмарине çаппĕр-илчĕ, çаппĕр-илчĕ те, пор холĕсене хоçса пĕтерсе: çав-и сан ырçа ырлăх? çав-и сан ырçа ырлăхĕ? тесе хĕнесе орайне пăраххĕр. Макка, 13°. Хăта-тăхлач ырлăхĕ пĕтмĕ вăл. Чăвйп. З. Вăсене утă капанĕ пек ырлăх тусан та, ăна часах манаççĕ; вир пĕрчи пек хурлăх тусан, ĕмĕр манмаççĕ. Чăвйп. 36°. Леш каланă: килесее килетĕп те, эсĕ мана пĕр ырлăх каласа пар, тенĕ.

салатни (свад. Обряд). Хорачка, 42.

Чăвашла-тутарла словарь (1994)

игелек

Çавăн пекех пăхăр:

ыраш-поç Ыраш-пух ыраш-хуранĕ ырашпăтри « ырлăх » ырлăх-пурлăх ырлăх-сиплĕх ырлăх-сывлăх ырлăх-сывлăхлă ырлăхлă