Шырав: юс

Шыракан сăмаха çырăр

Шырав вырăнĕ:

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

I.

1.
горностай
шур юс — белый горностай
2. перен.
хитрец, изворотливый человек
ловкач, проныра
разг.
пройдоха прост.


шăши юсĕзоол. ласка
II. глаг.

1.
лишаться, терять, утрачивать
выльăхран юс — лишиться скотины (от падежа)
чирленĕ хыççăн вăл чĕлхерен юсрĕ — после болезни он потерял дар речи
2.
отбиваться, откалываться
отчуждаться

выльăх килтен юснă — скотина отбилась от дома
юлташсенчен юс — отколоться от друзей
3.
ошибаться, обманываться в ком-чем-л.
4.
терять уважение
разочаровываться
в ком-чем-л.
охладевать к кому-чему-л.

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

йос, (jус, jос) назв. животного: горностай; ласка. Возможно, что некоторые, по недоразумению, называют этим именем и др. животных. (По словам Д. Ф. Филимонова живет вблизи строений. Однажды его поймала кошка). Панклеи. Тилĕ тытакан йыти пор, йос тытакан кошакки (у богача). Чутеево. «Юс ― белый (маленький); черный (большой) зверь». Бгтр. Юс ура урлă каçса кайсассăн, ура хăрать, тет. Если юс перескочит через ноги, то, говорят, нога высохнет. (Поверье). СТИК. Капан айĕнчи юс, пĕр тухат та пĕр кĕрет. (Манка тухни). Ib. Капан айĕнчен юс пăхат. (Ачанăн манки тухса тăрат). Ib. Юс пек, хитрый, юркий (чел.). Н. Седяк. Юс — ласка. См. ечче юс. Шурăм-п. № 27. Кил-çурт патĕнче, картара, витере-мĕнте юс пурăнать пулсассăн, лайăх вара. Кил телейлĕ: вут-кăвар тухмасть, выльăх-чĕрлĕх лайăх пурăнать. М. П. Петр. Юс — горностай. Макс. Чăв. к. I, 77. Приюмран таврăннă чух та шур юс йĕрĕ йĕрлеççĕ (следят?). Ст. Чек. Юс — истребляет мышей; менее ценная шкурка, чем у «чăн юс». Нюш-к. Юс ― белый, тоньше крысы, длиною более четверти. А. Турх. Юс кушакран пĕчĕкрех; урисем кĕске; çĕр çумĕнчен юхса пынă пек вĕтĕртетсе пырать. Вăрăм, çинçе, çинçе мăйлă, шĕвер, вăрăм сăмсаллă: хӳри вăрăм; хĕлле шурă пулать, çăвла сăрă пулать. Хирте пурăнать. Час вилмес; пуçне тимĕр кĕреçе çумне çапса çĕмĕрсен те, час вилмес. Шăршлă. Тирĕ 10-25 к. Хомяк пуль, теççĕ. Кубово. † Хура вăрман витĕр çичĕ хут тухрăм, хура хӳрелĕ шур юс курмарăм. Сёт-к. Петĕрĕн лаши йос пак пырать. Лошадь Петра идет кав ласочка(?). Козыльяры. Юс çĕрте çӳрекен кайăк; ун хӳри вĕçĕ шурă, хăй курпунтарах. Н. Карм. Юс (хӳри вĕçĕ хура пулать, чуть-чуть-кăна; хăй хĕлле шурă, çулла сăрă). Б. Олг. Йос — шорă, хӳри кĕтĕк (большой зверь).
лишиться; отбиться; обмануться; ошибиться. Изамб. Т. Çапла эпĕ лашасенчен чут юсаттăм (чуть не лишился). Ст. Шаймурз. Ырă ут таканмасăр пулмасть, ырă çын юсмасăр пулмасть. (Послов.). Хурамал. Чирлĕ çын чĕлхипе калаçаймасан: чĕлхерен юсрĕ, теççĕ. Ib. Хăйĕн лашине сутсассăн, урăх лаши пулмасан, калать: ĕнтĕ лашаран та юсрăм, мĕн тăвас ĕнтĕ! тет. Ст. Чек. Вĕсен вылăхĕсем юснă (не ходят к ним, отбились от дома). Ib. Ырă çын юсмасăр пулмас (по объяснению П. К. Токмакова ― без ссоры). Ч. П. Пусӓп, юсмăн, тесе, ан кала, юстараççĕ уллах çĕрсенче. Ст. Чек. Юснă = улталаннă. Ib. Юснă – майлă вăхăта хăтарса яртарнă (упустил), улталаннă. Ib. Ку лашана илсĕ юсрăм (обманулся). Ib. Авланса юсрăм, Çипире кайса килмелле-ччĕ. Стюх. Юсас, обмишулиться, дать маху. Альш. Юсми-юлми пил пар (иначе: писми-юлми пил пар). Дай нам правильное, верное, точное понимание вещей. Ильк. Юсать (чĕлхерен юсать). У него отнимается язык, или смешивается язык.

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

«горностай»; шăши юсĕ «ласка»; МК аз, ас, Замахш., алт. В, ойр. агас (ак ас), тув., тур., тат. ас, башк. аç, кирг. арс, арыс, ас «горностай», хак. ас «ласка», алт. В cap’ac «колонок»; ср. перс. (ас) «горностай». Возможно, от ас (ср. якут.) «белый»: горностай — белый зверёк.
1. «лишаться (чего-л.); 2. «ошибаться», «обманываться»; чĕлхерен юсрăм «я лишился языка (речи)»; тат., башк. яз «лишаться», «теряться»: акылдан яз «лишиться ума, рассудка», «сойти с ума»; казах. жас «унывать», «отчаиваться»; Зол. бл., АФТ йаз «ошибаться»; алт. В дъас, тув. чаз «ошибаться», «заблуждаться», «промахиваться».

Чĕрчун ячĕсен чăваш-вырăс-латин словарĕ

горностай — mustela erminea [сăсар йăхĕнчи пĕчĕк çăткăн чĕрчун]

Çавăн пекех пăхăр:

юрттар юрха лаша Юршанка юршшĕн « юс » юсăн юсăнтар юса юсав юсав çӳре

юс
Пуплев пайĕ
Япала ячĕ
 
Фонетика
2 саспалли
 
Хытă сăмах
 
Чĕлхе
Чăвашла
 
Хыпарсем

2022, раштав, 08
Сайт дизайнне кӑшт ҫӗнетнӗ, саспаллисен страницинче хушма пайлану кӗртнӗ //Александр Тимофеев пулӑшнипе.

2015, утă, 30
Шыранӑ чухне ӑнсӑртран латин кирилл саспаллисем вырӑнне латин саспаллисене ҫырсан, сайт эсир ҫырнине юсама тӑрӑшӗ.

2015, утă, 30
Шырав сӑмахӗсене сӗннӗ чухне малашне вӑл е ку сӑмаха унччен миҫе шыранине тӗпе хурса кӑтартӗ.

2015, утă, 29
Сăмах шыранӑ чухне малашне сайт сире сăмахсарсенче тĕл пулакан вариантсене сĕнĕ.

2014, пуш, 25
Мобиллă хатĕрсемпе усă куракансем валли сайта лайăхлатрăмăр //Мирон Толи пулăшнипе.

2011, утă, 20
Вырăсла-чăвашла сăмахсарпа пуянланчĕ.

2011, утă, 19
Сăмахсарсен çĕнелнĕ сайчĕ ĕçлеме пуçларĕ.

2011, утă, 16
Сайтăн çĕнĕ версийĕ хатĕрленме пуçларĕ.

Пӳлĕм
Сайт пирки

Ку сайтра чăваш сăмахсарĕсене пухнă. Эсир кунта тĕрлĕ сăмахсен куçарăвне, тата ытти тĕрлĕ уйрăмлăхĕсене тупма пултаратăр.

Счетчики
Пулăшу

Эсир куçаракан укçа хостингшăн тӳлеме, çĕнĕ сăмахсарсем кĕртме, Ашмарин хатĕрленĕ сăмах пуххине сканерлама кайĕ.

RUS: Переведенные вами средства пойдут на оплату хостинга, добавление новых словарей, сканирование словаря Ашмарина.

Куçармалли счётсем:

Яндекс: 41001106956150

WMR: R028110838271

PayPal: np@chuvash.org