йăсăрлан
1.
подниматься, вздыматься, куриться, клубиться
стлаться
тĕтĕм йăсăрланать — клубами поднимается дым
тĕтре йăсăрланать — курится туман
çул тăрăх тусан йăсăрланать — по дороге клубится пыль
йăсăрлан
2.
тлеть
дымить, чадить
кăвайт йăсăрланать — костер дымит
вучахра вутпуççи йăсăрланать — в очаге тлеет головешка
йăсăрлан
3.
хмуриться, становиться хмурым, пасмурным
çанталăк йăсăрланать — погода хмурится, становится пасмурной
йăсăрлан
4.
моросить
идти (о дожде, снеге)
çумăр йăсăрланать — моросит дождь
тăман йăсăрланать — идет снег
йăсăрлан
5.
дымиться (о мареве)
ăрша йăсăрланать — переливается знойное марево
йăслан
то же, что йăсăрлан
йăслат
то же, что йăсăрлан
йăсăрлан
хмурый (?); çанталăк йăсăрланса тăрать – хмурая погода (плохо видно от туч или от снежной бури).
70 стр.
йăсăрлан
(jы̆зы̆рлан), дымиться, чуть-чуть гореть; туманиться. М. П. Петр. Йăсăрланас, гл., указ. на движение туманного вещества, которое заслоняет зрение. Ib. Тĕтĕм йăсăрланать. Икково. Çанталăк йăсăрланса тăрать. Дует ветер и поднимает пыль (летом). СТИК. Çанталăк йăсăрланса тăрат. Погода туманна, не ясна. Ib. Навус йăсăрланса тăрат. Из навоза выходит испарение. Сред. Юм. Хоран-ай пăртак-çиç йăсăрланса выртать (еле-еле горит). Якейк. Навос копине чĕртсе янă та, тĕтĕм йăсăрланса анчах тăрать! Ib. Эп сотта кайма тохсан, ай тор-тор, çанталăк йăсăрланса тохрĕ (запуржило), çĕтсе кайса хоплантăм! Хурамал. Тĕтре йăсăрланса тăрать = хупăрласа тăрат (= пур çерте те курăнмасть). Ib. Тĕтĕм йăсăрланса выртать (= çулăмсăр тĕтĕм тухса выртнă чух калаççĕ). Ib. Тăман (мятель) йăсăрланса тухса карĕ (тăман пит шеп пулсан). Никит. Çĕрле çанталăк йăсăрланма тапратрĕ; çăмăр килет... Тюрл. Хура пӳрт йăсăрланса тăрать (дымит), куçа тĕтĕм çиет. Курм. † Виç кон хотман молчинче йăсăрланать маччинче. Тюрл. КС. Йăсăрланса тăрать (сумрачный день; не от облаков; [в особенности когда цветет рожь. КС.]).
йăсăрлантар
понуд. ф. от гл. йăсăрлан. Якейк. Хорал пӳртне кĕтĕм те, стариксам чĕлĕм тĕтĕмне йăсăрлантарса ăнчах лараç. || В переносном смысле. Кан. 1929, № 162,2, Йăсăрлантарса пыратăп хирелле. Чипер пынă çĕртех манăн лаша тап! тăчĕ... каймасть. Я покатил в поле. Вдруг, ни с того, ни с сего, моя лошадь сразу остановилась, и ни с места. || Пробирать, задать страху. Орау. Якур ачисене йăсăрлантарчĕ паян... Якейк. Сата кĕнĕ ачасене йăсăрлантартăм анчах (= хăратрăм).
виться
глаг. несов.
1. (син. обвиваться) явăн, явкалан; вьющиеся растения явăнакан ӳсен-тăран
2. (син. кружиться, изгибаться) пăтран, кускала; собака вьётся у ног йытă ура айĕнче кускалать
3. (син. подниматься, кружиться) явăн, çĕклен, йăсăрлан, мăкăрлан; над дорогой вьётся пыль çул çийĕн тусан йăсăрланать
виться
несов. 1. явăн (курăк); по шесту вьётся хмель хăмла шалçана явăнать; 2. (о волосах) кăтралан (çӳç, сухал); 3. (пролегать извиваясь) авкалан; по берегу вьётся тропка çыран хĕррипе сукмак авкаланса выртать; 4. (подниматься клубами) йăсăрлан, мăкăрлан, çĕклен; над дорогой вьётся пыль çул çийĕн тусан йăсăрланать; 5. (летать кружась, порхая) явăнса вĕç, вĕçкеле; вьётся мягкий снежок çемçе юр вĕçкелет; 6. (развеваться) вĕлкĕш (ялав).
дымится
несов. 1. (испускать дым) тĕтĕм кăлар, тĕтĕмлен, мăкăрлан, йăсăрлан; 2. (выделять испарения) пăслан, йăсăрлан; 3. (подниматься клубами) мăкăрлан, пăсăрланса вырт; над рекой дымится туман юханшыв çинче тĕтре мăкăрланать.
куриться
несов. 1. (тлеть) мăкăрлан, йăсăрлан (кăвайт); 2. (выделять дымок, пар) тĕтрелен, янкарлан, тĕтĕм кăлар, пăслан; земля курилась туманом çĕр пăсланса выртнă; море курилось тинĕс пăсланса выртнă.
преть
несов. 1. йăсăрлан, киçмĕклен, пăчăх, çĕр, хĕр; навоз начал преть тислĕк йăсăрланма пуçларĕ; рожь преет ыраш хĕрет; 2. (потеть) тарла, пиçĕх; 3. кул. разг. (вариться) пăспа пиç (е сарăл); каша преет в котле пăтă хуранра пиçсесарăлать.
тлеть
несов. 1. (гнить) çĕр, муртăх, хĕр, муртаклан; 2. (слабо гореть) йăсăрлан, тĕлкĕш, йăсăрланса çун; сырые дрова тлеют чĕрĕ вутă йăсăрланса çунать; 3. перен. кăшт юл, йăлт ан пĕт, кăштах пул; в сердце тлеет надежда чĕрере шанчăк йăлтах пĕтмен-ха.
Çавăн пекех пăхăр:
йăс-пăс йăсăлтат йăсăр йăсăркка « йăсăрлан » йăсăрлантар йăсăрланчăк Йăсал йăскăлтат йăскăн