Шырав: полк

Шыракан сăмаха çырăр

Шырав вырăнĕ:

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

аркан

2.
разрушаться, уничтожаться, быть разрушенным, разгромленным
арканнă кĕпер — разрушенный мост
арканнă полк юлашкисем — остатки разгромленного полка
арканнă хулана юса — восстанавливать разрушенный город

артиллери

артиллерийский
дивизи артиллерийĕ — дивизионная артиллерия
йывăр артиллери — тяжелая артиллерия
çăрт-ту артиллерийĕ — горная артиллерия
çыранти артиллери —  береговая артиллерия
артиллери батарейи — артиллерийская батарея
артиллери полигонĕ — артиллерийский полигон
артиллери полкĕ — артиллерийский полк
артиллерире хĕсметре тăр — служить в артиллерии

гренадер

гренадерский
гренадер полкĕ — гренадерский полк

драгун

драгунский
драгун полкĕ — драгунский полк

кавалергард

кавалергардский
кавалергард полкĕ — кавалергардский полк

квартирмейстер

уст. воен.
квартирмейстер (çарсене пурăнма вырнаçтаракан)
квартирмĕйстерский
полк квартирмейстерĕ — полковой квартирмейстер

командир

командирский
командный

полк командирĕ — командир полка
туса кăларнин командирĕсем — командиры производства
командирсен составĕ — командный состав
командир пункчĕ — командный пункт

лазарет

лазаретный
полк лазаречĕ — полковой лазарет

пехота

пехотный
çуран çар — пехота
моторизациленĕ çуран çар — моторизованная пехота
тинĕс пехоти — морская пехота
çуран çар полкĕ — пехотный полк
çуран çарта хĕсметре тăр — служить в пехоте

полк

полк

полк

полковой
гварди полкĕ — гвардейский полк
пехота полкĕ — пехотный полк
полк штабĕ — штаб полка
полк ялавĕ — полковое знамя, знамя полка
полк тапăнăва куçрĕ — полк перешел в наступление

пулккă

3. уст.
полк, отряд, команда
салтак пулкки — отряд солдат

санчасть

1.
санчасть (çарти медицин подразделенийĕ)
полк санчаçĕ — санчасть полка
аманнисене санчаçе ăсат — отправить раненых в санчасть

тумлан

2.
одеться в форму
обмундироваться

полк тумланма ĕлкĕрнĕ — полк успел обмундироваться

улан

уланский
улансен полкĕ — уланский полк

фронт

фронтовой
фронт линийĕ — линия фронта
полк фрончĕ тăсăлса кайна — фронт полка растянут
тăшман фронтне татса кĕр — прорвать фронт противника

хавша

5.
слабеть, обессиливать
быть изнуренным

хавшанă чĕре — ослабевшее сердце
çапăçура хавшанă полк — изнуренный в боях полк
аккумулятор хавшанă — аккумулятор сел

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

çар-пулкки

войсковой отряд, полк. ЙФН. Уна (ей) çар пулкки тĕл пулнă, тет те, çар пуç илсе кайнă, тет.

полкки

полк, стая, скопище. Магн. М. 128. Полкки килет, икĕ çĕр çăмарта пар. Идет полк (толпа), давай 200 яиц. Шибач. Полккипе каяççĕ кайăксам. Мусирм. † Кайăк хур каять пулккипе, шултăра тулă сапса чарас çук. Пшкрт. Икĕ ватă кашкăр йонашар, ста сорăк полкки — онталла. N. Кураксам кайман, пулкки-пулккипех какăлтатса çӳреççĕ. См. полккă.

плена кай

попасть в плен. N. Полк пĕтĕмпе пекех плена карĕ (попал в плен).

Вырăсла-чăвашла словарь (2002)

знамя

сущ.сред.; множ. знамёна
ялав; знамя полка полк ялавĕ ♦ высоко держать знамя ырă ята чыслă упра

командир

сущ.муж.
командир, пуçлăх, ертӳçĕ; командир полка полк командирĕ; командиры производства производство ертӳçисем

полк

сущ.муж.
полк (çар чаçĕ); авиационный полк авиаци полкĕ; полк морской пехоты тинĕс пехотин полкĕ; штаб полка полк штабĕ

эскадрилья

сущ.жен., множ. эскадрильи
эскадрилья (çар самолечĕсен ушкăнĕ, полк пайĕ); эскадрилья штурмовиков штурмовиксен эскадрилйи

Вырăсла-чăвашла словарь (1972)

командование

1. командӑлани; 2. командовани (ҫар пуҫлӑхӗсем); командование полка полк командованийӗ.

командование

1. командӑлани; 2. командовани (ҫар пуҫлӑхӗсем); командование полка полк командованийӗ.

стрелковый

1. стрелковӑй (полк); 2. пӑшал пеме вӗренмелли (кружок).

полк

-а, в полку, полк (ҫар чаçĕ).

Вырӑсла-чӑвашла словарь (1971)

водить

несов. 1. кого-что ертсе (е çавăтса) çӳре, çӳрет; ертсе пыр; водить детей на прогулку ачасене уçăлма илсе тух; водить в школу шкула çӳрет; водить полк в атаку полка атакăна ертсе кай; 2. что (управлять движущимся предметом) тытса пыр, çӳре; водить трактор трактор тытса пыр; тракторпа çӳре; 3. чем, по чему (двигать чем-л. по поверхности) шутар, йĕрле; водить карандашом по книге кăранташпа кĕнеке тăрăх йĕрлесе пыр; водить за нос ултала; водить хороводы карталанса вăйă выля (юрласа-ташласа).

выгрузиться

сов. 1. (освободиться от груза) пушан (пĕр-пĕр тиеврен); 2. (высадиться с грузом) ан, тух; полк выгрузился из эшелона полк эшелон çинчен анчĕ.

гренадерский

прил. гренадер ⸗ĕ [⸗и]; гренадерский полк гренадер полкĕ.

кавалерийский

прил. 1. кавалери ⸗ĕ [⸗и], утлă çар ⸗ĕ [⸗и]; кавалерийский полк кавалери полкĕ; 2. кавалерист ⸗ĕ [⸗и]; кавалерийская шинель кавалерист шинелĕ.

квартировать

несов. 1. разг. хваттерте пурăн, хваттерте тăр; 2. (о войсках) тăр; полк квартировал в деревне полк ялта тăнă.

командовать

несов. 1. (давать команду) команда пар, командăла; 2. кем-чем (быть командиром) командир пул, командăла; командовать полком полк командирĕ пул; 3. перен. кем-чем, над кем-чем и без доп., разг. (распоряжаться) хуш, хушса тăр, пăхăнтарса пурăн (е тăр).

обоз

м. тиенĕ лавсем, обоз; по дороге шёл обоз çул çинче тиенĕ лавсем пынă; красный обоз хĕрлĕ обоз; полковой обоз полк обозĕ; пожарный обоз пушар обозĕ; ◇ тянуться (или плестись) в обозе хыçалта пыр, кайра пыр.

переформироваться

сов. çĕнĕрен (е çĕнĕлле, урăхла) йĕркелен, улшăн; полк переформировался полк çĕнĕлле йĕркеленчĕ.

пехотный

прил. пехота ⸗ĕ [⸗и]; пехотный полк пехота полкĕ.

по

предлог. 1. с дат. п. (при обозначении предмета, места, пространства, на поверхности которого происходит действие) ⸗ран [⸗рен], ⸗тан [⸗тен], ⸗па [⸗пе], çине, çинче, тăрăх; гладить по голове пуçран шăл; идти по улице урам тăрăх ут; разложить по столу сĕтел çине сарса хур; спускаться по лестнице пусмапа ан; 2. с дат. п. (при обозначении предмета, места, пространства, в пределах которого происходит действие) тăрăх, ⸗а [⸗е], ⸗та [⸗те], ⸗ра [⸗ре]; гулять по саду садра уçăлса çӳре; рассадить по местам вырăнĕсене лартса тух; ходить по театрам театрсем тăрăх çӳре; 3. с дат. п. (следуя направлению чего-л.) май, майăн, ⸗па [⸗пе]; по солнцу хĕвеле май; по следам зверя кайăк йĕррипе; 4. с дат. п. (в соответствии, согласно с чем-л.) ⸗са [⸗се ], ⸗па [⸗пе], тăрăх, кура; по совету врачей врачсен канашĕпе; по собственному желанию хăвăн ирĕкӳпе; судить по внешности çипуçне кура хакла; по любви юратса; 5. с дат. п. (указывает предмет, лицо, качество, свойство, характеризуемые со стороны тех или иных признаков, связей, отношений) енчен, тĕлĕшĕнчен, ⸗па [⸗пе]; ⸗ли, ⸗лăскер [⸗лĕскер]; родство по матери амăшĕ енчен тăван килни; старший по возрасту çулĕпе чи асли; по имени Владимир Владимир ятлăскер; 6. с дат. п. (указывает на предмет, посредством которого совершается действие) ⸗па [⸗пе], тăрăх; отправить по почте почтăпа яр; ориентироваться по компасу компас тăрăх çул туп; 7. с дат. п. (вследствие, в результате чего-л.) пирки, пула, ⸗нипе, ⸗ран [⸗рен]; по болезни чирлĕ пирки; по необходимости кирлĕрен, кирлĕ пулнипе; не по своей вине хăй айăпĕпе мар; 8. с дат. п. (при указании на цель) ⸗ас [⸗ес] тĕлĕшпе, ⸗па [⸗пе]; ⸗ма [⸗ме]; ⸗акан [⸗екен]; группа по борьбе с бандитами вăрă-хурахсемпе кĕрешекен ушкăн; по делу ĕçпе; 9. с дат. п. (при указании круга, вида, области деятельности) енĕпе, ⸗па [⸗пе], тăрăх, ⸗ĕ [⸗и]; исследование по физике физикăпа тунă тĕпчев ĕçе; специалист по русскому языку вырăç чĕлхи специалисчĕ; приказ по полку полк тăрăх панă приказ; по профсоюзной линии профсоюз енĕпе; 10. с дат. п. (при указании на отрезок времени, срок) ⸗серен; кашни..; ⸗ра [⸗ре], ⸗та [⸗те] чух; по вечерам каçсерен; по целым дням кунĕ-кунĕпе; 11. с дат. п. ⸗шăн [⸗шĕн]; соскучиться по дому килшĕн тунсăхла; по ком камшăн; 12. с дат. и вин. п. (при указании количества чего-л., поровну распределяемого) ⸗ар [⸗ер], ⸗шар [⸗шер], ⸗шарăн [⸗шерĕн]; по тридцати вăтăршар(-ăн); по три яблока виçшер панулми; копить по копейке пĕрер пусăн пух; 13. с вин. п. (в знач. предлога «до») таран, ⸗ччен; по грудь кăкăр таран; по сей день паян кунччен; 14. с дат. п. (при указании места) ⸗ра [⸗ре], ⸗че; по левую руку сулахайра; по эту сторону стола сĕтелĕн ку енче; 15. с вин. п. прост. (при указании на направленность действия) ⸗а [⸗е]; патне; по грибы кăмпана, кăмпа татма; по воду шыва, шыв ăсма; 16. с пред л. п. (в знач. «после») хыççăн, ⸗сан [⸗сен]; по окончании школы шкултан вĕренсе тухсан; по уходе кайнă хыççăн; 17. с личн. мест, валли; это не по тебе ку сана валли мар; ◇ по мне (по моему мнению) маншăн пулсан; по Сеньке и шапка çӳпçи май хупăлчи.

полк

м. 1. воен. полк; гвардейский полк гварди полкĕ; целым полком полкĕпех; 2. перен. разг. (толпа, множество) ушкăн, халăх; ◇ нашего полку прибыло пирĕн йыш хутшăнчĕ.

полковой

прил. воен. полк ⸗ĕ [⸗и], полкри; полковое знамя полк ялавĕ; полковая жизнь полкри пурнăç.

продвинуть

сов. 1. что куçар, шутар (патне, çумне, енне); продвинуть сундук к двери арчана алăк патнерех куçар; 2. кого-что (направить куда-л.) яр, куçар; продвинуть полк вправо полка сылтăмалла куçар; 3. что, перен. мала(лла) яр, хускат; продвинуть дело ĕçе малалла яр; 4. кого, перен. (повысить) çӳлерех хăпарт, аслăрах ĕçе куçар.

разбить

сов. 1. что ват, çĕмĕр; разбить стекло кантăка ватса пăрах; 2. что (поранить) амант; 3. кого-что (победить) çĕмĕрсе тăк, çĕнтер; разбить вражеский полк тăшман полкне çĕмĕрсе тăк; 4. что, перен. разг. (разрушить, погубить) çĕмĕр, пĕтер; разбить надежды шанчăка пĕтер; 5. кого (сделать нетрудоспособнымо параличе и т. п.) амант, çап; его разбил паралич ăна шалкăм çапнă; 6. что, разг. (привести в негодность) юрăхсăра кăлар, пĕтер; разбить сапоги атта пĕтер; 7. кого-что, перен. (опровергнуть) çапса аркат, сирсе яр; разбить по пунктам йĕркипе сирсе яр; 8. что, на что (распределить, разделить на части) пайла, валеç, уйăр; разбить поле на участки пусса участоксем çине пайла; 9. что (произвести посадку) хыв, ларт; разбить сад сад ларт; 10. что (раскинуть палатку, лагерь) ларт, ту, майла, кар; разбить палатку палатка кар; 11. что, полигр. сайралат, уйăр; разбить строки йĕркесене сайралат.

развернуть

сов. 1. кого-что сар, салат, сӳт, уç; развернуть пакет пакета уç; развернуть свёрток тĕркене салат; 2. что (распрямить) сар, сарса яр, тӳрлет; развернуть плечи хулпуççине тӳрлет; 3. что, перен. (проявить в полной мере) сарса яр; развернуть работу ĕçе сарса яр; 4. что, воен. (расположить в ширину) сарса тăрат; развернуть строй строя сарса тăрат; 5. что, воен. (переформировать) пысăклат; развернуть батальон в полк батальона пысăклатса полк ту; 6. что (повернуть) çавăр, пар; развернуть машину машинăна çавăр.

расквартировать

сов. кого-что хваттерсене вырнаçтар, хваттере тăрат; расквартировать полк полка хваттерсене вырнаçтар.

расформировать

сов. кого-что салатса яр; расформировать полк полка салатса яр.

формировать

несов. 1. что (придавать чему-л. какую-л. форму, вид) капаштар, майла, йĕркеле; формировать крону яблони улмуççи тураттисене капаштар; 2. кого-что (воспитывать) ӳстер, хатĕрле, туса çитер, пултар, пиçĕхтер; формировать характер характера пиçĕхтер; 3. что (организовать) йĕркеле, туса хур, организациле, пух; формировать правительство правительство туса хур; формировать полк полк йĕркеле; формировать железнодорожный состав состав йĕркеле.

Социаллӑ сӑмахлӑхӑн вырӑсла-чӑвашла словарӗ (2004)

знамя

ялав; знамя полка полк ялавĕ; памятное знамя асăнмалăх ялав

Йоханнeс Бeнцингăн (Benzing) нимĕçле-чăвашла словарĕ

Regiment

polk
полк

Чăвашла-вырăсла фразеологи словарĕ

Наказани пар

Наказани пар наказывать / наказать кого.
Васюков амăшĕ, директор патне пырса, айăплисене тупса наказани пама йăлăнчĕ. Т. Петĕркки. Полк Бобры салине пырса çитсен, Кольчицкий хресченсене наказани пама хатĕрленме тытăнчĕ. М. Белов.

Ура çине тăр

Ура çине тăр [çĕклен] становиться [вставать, подниматься] /стать [встать, подняться] на ноги (1. выздороветь, оправиться от болезни; 2. сделаться самостоятельным, приобрести независимое положение; 3. поправить, улучшить своё экономическое, материальное положение; 4. встать на ноги).
1. Ăнсăртран Сахрун пичче арăмĕ, Мавра инке, вĕри чирпе чирлесе ӳкрĕ те урăх ура çине тăраймарĕ, вилчĕ. М. Данилов-Чалтун. 2. Çавнашкал Шупашкар уесĕнче, Кӳкеçре, чухăнсем ура çине тăрса кĕрешме тытăнсанах, кулаксем вĕсене вăйпа тĕп тума хăтланса пăхаççĕ. И. Кузнецов. 3. Эпир хамăр хуçалăха ура çине тăратаймасан, пире çапса хуçĕç. В. Ленин. Ура çине тăнă-тăман тăлăха юлтăм. Ю. Званацкий. 4. Штаба бригада командирĕпе начдив килсе кĕчĕç. Пуçлăхсене полк штабĕнчисем ура çине кар тăрса кĕтсе илчĕç. В. Бурнаевский. Кил çинчен аса илсен, Мамлеев хатарланса ура çине тăчĕ, карттусне хывса, çӳçне пӳрнисемпе якатрĕ. Хв. Уяр.

Чăваш чĕлхин ретроспективлă ăнлантару словарĕ

легион

пĕтĕм çарă полкки. Вĕсем эпир легион тесе каланă (легион тени пĕтĕм çарă полкки тени) <…> [Евангелие 1879:59]; Вĕсем каланă: легион тенĕ (легион тени пĕр полк тени пулать), мĕншĕн тесен вĕсен ăшне нумай усал сывлăш кĕнĕ [Книга 1910:101].

В.Г. Егоров редакциленĕ чăвашла-вырăсла словарь (1935)

пулк

см. полк

Çавăн пекех пăхăр:

полици полиция полицмейстер полиэтилен « полк » полка Полкашка полккă полкки полковник

полк
Пуплев пайĕ
Япала ячĕ
 
Фонетика
4 саспалли
 
Хытă сăмах
 
Чĕлхе
Чăвашла
 
Хыпарсем

2022, раштав, 08
Сайт дизайнне кӑшт ҫӗнетнӗ, саспаллисен страницинче хушма пайлану кӗртнӗ //Александр Тимофеев пулӑшнипе.

2015, утă, 30
Шыранӑ чухне ӑнсӑртран латин кирилл саспаллисем вырӑнне латин саспаллисене ҫырсан, сайт эсир ҫырнине юсама тӑрӑшӗ.

2015, утă, 30
Шырав сӑмахӗсене сӗннӗ чухне малашне вӑл е ку сӑмаха унччен миҫе шыранине тӗпе хурса кӑтартӗ.

2015, утă, 29
Сăмах шыранӑ чухне малашне сайт сире сăмахсарсенче тĕл пулакан вариантсене сĕнĕ.

2014, пуш, 25
Мобиллă хатĕрсемпе усă куракансем валли сайта лайăхлатрăмăр //Мирон Толи пулăшнипе.

2011, утă, 20
Вырăсла-чăвашла сăмахсарпа пуянланчĕ.

2011, утă, 19
Сăмахсарсен çĕнелнĕ сайчĕ ĕçлеме пуçларĕ.

2011, утă, 16
Сайтăн çĕнĕ версийĕ хатĕрленме пуçларĕ.

Пӳлĕм
Сайт пирки

Ку сайтра чăваш сăмахсарĕсене пухнă. Эсир кунта тĕрлĕ сăмахсен куçарăвне, тата ытти тĕрлĕ уйрăмлăхĕсене тупма пултаратăр.

Счетчики
Пулăшу

Эсир куçаракан укçа хостингшăн тӳлеме, çĕнĕ сăмахсарсем кĕртме, Ашмарин хатĕрленĕ сăмах пуххине сканерлама кайĕ.

RUS: Переведенные вами средства пойдут на оплату хостинга, добавление новых словарей, сканирование словаря Ашмарина.

Куçармалли счётсем:

Yoomoney: 41001106956150