Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

период

1. геол.
период (тапхăр)
пурă тапхăрĕ — меловой период

пур

I.
см. пурă

пурă

(пур)
мел

пурă

меловой
пурă татăкĕ — кусок мела
пурă тăвĕсем — меловые горы
пурăпа çыр — писать мелом

сик

1.
прыгать, скакать
çӳллĕшне сик — прыгать в высоту
тăршшĕне сик — прыгать в длину
шалчапа сикни — прыжок с шестом
хăрах уран сик — прыгать на одной ножке
сиксе ан — спрыгнуть
сиксе ил — подпрыгнуть, подскочить
сиксе каç —перепрыгнуть
сиксе хăпар — вскочить, вспрыгнуть (на что-л. высокое)
Хура хирте шурă мулкач сикет. (Хăмапа пурă). — загадка В черном поле скачет заяц-беляк. (Доска и мел).
Туй тесен, тукмак та сикне. — погов. Услышав о свадьбе, и чурбан подскочил с места.

çĕмĕрĕл

4.
дробиться, раздробляться, размельчаться
пурă лаках çĕмĕрĕлнĕ — мел измельчился

пурă

◊
пурă тапхăрĕ — геол. меловой период

Чăвашла-вырăсла словарь (1919)

пур

I. син.: пурă
мел

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

хыçал

(хыз’ал), зад, задняя часть; находящийся сзади. N. Хыçалтан килми пуличчен тартăмăр. N. Вăрçăран хыçалта окоп хатĕрлетпĕр. Хапк. Куçĕсем иккĕшĕ малта, иккĕшĕ хыçалта. ТХКА 54. Пире урапа çине хыçаларах лартрĕ. Хăй мала тилкепе тытса ларчĕ. Юрк. Эпĕ аранçех хыçалалла чикеленсе юлаттăм. Сред. Юм. Авăн çапнă чôх, кĕлтене ôлăмланă чôх пĕри кĕлте парать, ыттисем хыçалтан çапаççĕ. Шор-к. Эпĕ çав орапа çине хыçалтан тăтăм та анаталла чоптарма пуçларăм. || Вслед за. А.-п. й. 31. Эх хăвалаççĕ, эх хăвалаççĕ, хыçалтан тусан кăна мăкăрланать. Альш. Атя, часрах тарар, хыçалтан ан килтĕр вăл, тенĕ. Собр. † Эпир кунтан кайсассăн, хыçалтан сăмах тухминччĕ. || Задний. В. С. Разум. КЧП. Хыçал куккăр (у. др. хыçалти куккăр) хĕрĕсем мал куккăрти (у др. малти куккăрти) хĕрсенчен чипертерех. ЧС. Арман панче хыçал касри Миките пиччене йăран хушшинчен утă çулнă чухне çапса вĕлернĕ (гром), тет. Ст. Айб. † Хыçал енчеи тухаççĕ кăвак пĕлĕтсем, тата мĕн çăвасси пурă-ши. В. Ив. Кашта çумне хыçал вĕçне ĕçленĕ чух тытса пымалли авăр тăваççĕ. || Назв. леса. N. Хыçал тесе муркарсем ял пуçĕнчи вăрмана калаççĕ, ĕлĕк унта киремет, йăрăх нумай пулнă, халăх чӳк тунă.

шорă чол

шур чул, назв. камня. Пшкрт. Шорă чол, назв. какого-то мелкого камня. Календ. 1904. Шур чул (пурă), мел. Начерт. 206. Золотн. 107. Шорă чол, сулема.

пур

пор (пур, пор), мел. Юрк. Шурă Атăл хĕрри хăйăрлăх, хăйăрĕсем шурă пур пекех. Сред. Юм. Пур, мел. Пшкрт. Пор, мел. Изамб. Т. Унăн çăварĕ пур пек. СПВВ. ТА. Пор — шур чул. См. пурă.

пурă

(пуры̆), мел. Чертаг., Изамб. Т. См. пур.

Вырăсла-чăвашла словарь (2002)

мел

сущ.муж.
пурă, пур; писать мелом на доске доска çине пурăпа çыр

Вырӑсла-чӑвашла словарь (1971)

меловой

прил. пур(ă) ⸗ĕ [⸗и], пурлă; меловые горы пурлă тусем; меловая бумага пурланă хут; меловой период геол. пурă тапхăрĕ.

период

м. 1. (промежуток времени) тапхăр, вăхăт; за этот период времени кутемĕн; отчётный период отчётлă тапхăр; 2. геол. тапхăр, период; ледниковый период пăрлăх тапхăрĕ; меловой период пурă периочĕ; 3. мат. период (хисепсен пĕр-пĕр ушканĕ); 4. грам. период (вăрăм предложени).

Чăвашла-тутарла словарь (1994)

пурă

бур, акбур, акшар

Йоханнeс Бeнцингăн (Benzing) нимĕçле-чăвашла словарĕ

Kalk

şur tăm, pură
шур тăм, пурă

Kreide

şur-cul, pură
шур чул, пурă

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

пур

, пурă «мел»; уйг., кирг., казах., к. калп., ног. бор, узб. бур, тат. бур, ак бур, башк. ак бур «мел»; тув. пор, якут. буор «глина».

Чăваш чĕлхин ретроспективлă ăнлантару словарĕ

пурă

шур чул. Лампа хăпсан çилĕм вĕретеççĕ те унта ватнă пурă (шур чул) ярса пăтратаççĕ, сивĕнсен çав чустапа çыпăçтараççĕ [Календарь 1905:54].

Çавăн пекех пăхăр: