Шырав: шага

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

2.
воздерживаться
ку ĕçе тума тăхтас пулать — от этого шага надо воздержаться

6.
составлять, равняться
утăм тăршшĕ пĕр метра ӳкет — длина шага составляет около одного метра

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

подр. неровной походке. СТИК. Мĕнле сирĕн урай кăлттă-калттă (неровно), утма тытăнсан, тăнккă-танккă тумасăр çук. (Выражает не звук, а размер шага, размер при этом не плавный).

ярса пус

шагнуть. Толст. Çичĕ çухрăм ярса пусакан аттисене. Орау. Вăл ярса та пусаймаçть, тит. Он не может сделать и шага. Бес. чув. Лаша иккĕ-виççĕ-кăна ярса пусрĕ, вара чарăнчĕ. Сенг. Çавăнтан вара эпĕ вĕсен пахчине ура та ярса пусман. С тех пор я в их сад ни ногой. Лучше здесь. Ниçта ярса пусма çук тăвăр пулнă. Настолько было тесно, что негде было ступить.

ярăм

(jары̆м), полоса; полосатый. Букв. 1886. Ярăм, полоса, прядь. Байгл. † Ярăм-ярăм ярапай ярăнтарса пулмĕ-ши? Çакă пӳртри халăхсе тĕлĕнтерсе пулмĕ-ши? (Хĕр сăри такмакĕ). Б. Олг. Ай-ай лайăх йĕмлĕх, ярăмăн-ярăмăн хора тăла пор! Чума. Вилес умĕн çыннăн пĕтĕм ӳчĕ ярăмăн-ярăмăн хуп-хура хуралса каять. Перед смертью у человека все тело покрывается черными-пречерными полосами. || Снизка, гирлянда, плетеница бус, ягод и пр. М. П. Петр. Б. Олг. Тенкĕрен ярнă ярăм. Чăв. юм. Йĕм-ешĕл (= ем-ешĕл) турачĕсем, ярăмăн-ярăмăн усăнса, ăшă çилпе хумханса тăраççĕ. КС. Пĕр ярăм шăрçа илтĕм (çип çине тирсе хунă шăрçана калаççĕ). Зап. ВНО. Эпĕ мăй-çыххи тирме ик ярăм шăрçа илтĕм. Ч.П. Ярăм-ярăм шур шăрçа (снизками). Сала 252. † Ярăмĕ-ярăмĕ ылттăн шăрçи чĕсĕ (sic!) каяссăн туйăнайрать; пирĕн пичче хĕрĕ сая каяссăн туйăнайрать. Юрк. Ярăм (шăрçа). Килд. † Симĕс шăрçа ярăмне юсалăха тиеççĕ. Ст. Чек. Ярăм, кисть. Кр. Чет. † Çакă Чотай хĕрĕсен хорт-пуççи пак пыти пор, ярăм-ярăм (кистями) шăрки пор. || Ст. Янаш. Пĕр ярăм çип, более или менее длинная нитка (аршина до 1¹/₂), || В одной брошюре употребл. в см. шага. Этем йăх еп. пуçл. кай. Çӳреме (= çӳрессе) ярăмăн утса мар, сиккелесе çӳреççĕ. Они (лемуры) ходят не шагами, а прыжками. [В др. гов. могли бы сказать: çӳрессе ярса пусса çӳремеççĕ (или: утăмласа çӳремеççĕ), сиккелесе анчах çӳреççĕ].

утас

шаг. Хирь-бось. Эп виç утас сарлакăшне сиксе каçатăп. IЬ. Контан çав пӳрт патне алă утас полĕ. IЬ. Çак çаран çинче кашнă утасрах кăткă тĕмми. Чуратч. Унччен те пулмарĕ, пĕр çын, хамран пĕр пилĕк утасра анчах: тытрăм вĕт сана! тесе кăçкăрса ячĕ. IЬ. Манăн хыçра, пĕр виç утасран, Карачăм тăрать. Орау. Виççĕ çапаканни виçĕ утас парать (при игре в лапту: отходит от черты — çыра — на три шага).

Вырӑсла-чӑвашла словарь (1971)

размашистость

ж. сулмаклăх; размашистость шага утăм сулмаклăхĕ.

Çавăн пекех пăхăр:

Шаврăш юппи шавраш Шавраш уй шавшав « шага » шагать шагом шагрень шай шай тыт