Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
стык, место соединения, сращения

сращенный
рельс сыпăкĕ — стык рельсов
сыпăк пăрăх — сращенная труба

2.
колено, часть (между стыками)
пролет
звено
ступень
кусан сыпăкĕсем — звенья гусеницы
карта сыпăкĕ — пролет забора
ракета сыпăкĕсем — ступени ракеты
сăнчăр сыпăкĕ — звено цепи

3.
узел (на месте обрыва)

с узлами, состоящий из связанных обрывков
сыпăк вĕрен — веревка, связанная из кусков

4.
глава, раздел, часть
кĕнеке сыпăкĕ — раздел книги
поэт çĕнĕ поэм сыпăкĕсене вуласа пачĕ — поэт прочел отрывки из новой поэмы

5. лингв.
слог
уçă сыпăк — открытый слог
хупă сыпăк — закрытый слог
сăмах сыпăксене пайланни — деление слова на слоги

6. перен.
звено, составная часть
технологи сыпăкĕсем — технологические звенья
вăтам сыпăкри кадрсем — кадры среднего звена

7.
ступень
фаза, стадия
аталану сыпăкĕсем — стадия развития
социализм — коммунизмăн пĕрремĕш сыпăкĕ — ист. социализм — первая фаза коммунизма

8.
куплет
колено (песни)
пĕр-икĕ сыпăк юрласа пар — спеть один-два куплета
шăпчăк юррин сыпăксем нумай — у соловьиной песни много колен

9.
поколение
çамрăк сыпăк — молодое поколение
сыпăкран сыпăка — из поколения в поколение

10.
ступень родства
вĕсем виçĕ сыпăкран тăван — они связаны через три ступени родства

11.
сектор, квартал, участок
пĕр сыпăк вăрман — квартал леса

◊
икĕ сыпăклă шкул — уст. школа второй ступени

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(сыбы̆к), коленцо, сочленение, сустав. См. сыпă. Альш. † Сыпăкран сыпăка ларнă, тет, çав хăмăш. Ib. Йĕме чарăн ĕнтĕ, сыпăксăр кĕпçеI (Гов. ребятам, плаксам). Трхбл. Вуникĕ купа ут(ă) хушшииче пĕр сыпăксăр кĕпçе ӳстертĕм. Чув. Сорм. † Вуникĕ капансем хушшине пĕр сыпăксăр кĕпçе ӳстертĕм. || Звено, узел. Сред. Юм. Вĕрен талсан (= татăлсан) сыпаççĕ те, сыпăк полать. ЧП. Урай хăми сыпăкĕ. || Раздел, глава. Ачач 81. Ку сыпăкра акă, çав хăй темскер курас умĕн, урамра мĕн курни-илтнисем çинчен çырăпăр. || Ступень. Кан. Иккĕмĕш сыпăк шкул, школа второй ступени. || Колено (в песнях). Кĕвĕсем. Пĕр шупчăк çеç калать сăввине, çĕр сыпăклă сăввине (со множеством колен). || Куплет. Изамб. Т. Такмакне пĕр сыпăк каласан, хĕвеле май юрласа çавăрнаççĕ. Ст. Шаймурз. Мĕн пурĕ тăхăр сыпăк (отдельная часть наговора). || Перерыв. N. Пĕр сыпăксăр, без перерыва (обоз). || Часть избы. Альш. † Усал курас пулсассăн, тĕпел сыпăкран ан ирттĕр („голос мой да не будет слышен“. Хĕр йĕрри). || Квартал, участок. Альш. Пурчавран иртсен, татах каять. Чакăлтăма çитиччен тепĕр сыпăк вăрман. || Ряд смежных загонов. Собр. Виçĕ сыпăк юнашар вырма лăйăх, теççĕ. || Поколение. N. Çавăн пек ӳтрен пулнă сыпăкĕ вилсе пырать, тепĕр сыпак çуралса пырать. Орау. Вăсенĕн пуянлăхĕ вунă сыпăка та пырĕ. Ала 83. Киле тавăрăнсан, ун чух унăн тăванĕсем пĕтсе виçĕ сыпăк вилнĕ, тет, ĕнтĕ унăн тăванĕсем, çĕлен ывăлĕсем, тата кусен ывăлĕсемпе вилнĕ пулать. N. Хывнă чух икĕ сыпăка çитиччен анчах хываççĕ; хăйсен вилнĕ ачисене, вилнĕ тетĕшĕ-йăмăкĕсене, ашшĕне-амăшне, аслă ашшĕне, аслă амăшне (если поминающий помнит их смерть). Ашшĕпе-амăшне хăй астумаст пулсан та хываççĕ. Сред. Юм. Ырă çыннăн тивлечĕ сыпăкран сыпăка пырать. Календ. 1911. Вăл çĕр сыпăкран сыпăка пынă.

Чăвашла-тутарла словарь (1994)

буын, баскыч

Çавăн пекех пăхăр: