Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

вĕçсĕр

то же, что вĕçĕмсĕр
вĕçсĕр инçет — бесконечная даль
вĕçсĕр харкашу — постоянные ссоры

инçет

далекий, отдаленный
кăвак инçет — голубая даль

перспектива

иск.
перспектива (куç çити инçет ӳкерчĕкĕ)

хĕвелтухăç

восточный
Инçет Хĕвелтухăç — Дальний Восток
Хĕвелтухăçĕнчи çĕршывсем — восточные страны, Восток

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

шевлелле

как зарница. Ир. сывл. 26. Умри инçет шевлелле вăй вылляса çех тăрать.

инçет

(ин'з’эт'), даль. Повидимому, не имеет всех падежей. Ч. П. Эпир каяпăр пит инçете. Инçетре, вдали. Ир. Сывл. 26. Пулас кун-çул тĕррисем инçет енчен чупаççĕ.

инчет

то же, что инçет. Самăй поян çын патне кайнă хăтая инчете. Ч. П. Инчетре. Сам. 19. Умри инчет темĕнле тĕтреленсе курăнать.

Вырăсла-чăвашла словарь (2002)

восток

сущ.муж. (ант. запад)
1. тухăç, хĕвел тухăç, мал ен; на восток от города хуларан хĕвел тухăçнелле
2. Тухăç, Хĕвел тухăç (Европăран тухăçалла вырнаçнă çĕрсем, çĕршывсем); Дальний Восток Инçет Хĕвел тухăç; страны Востока Тухăçри çĕршывсем

даль

сущ.жен., множ. дали
инçе, инçет; Я не поеду в такую даль Эпĕ ун пек инçете каймастăп

дальний

прил. (син. далёкий; ант. ближний)
инçе, инçетри, аякри, катари; дальние страны аякри çĕршывсем; Дальний Восток Инçет Хĕвел тухăç; поезд дальнего следования инçете çӳрекен поезд ♦ дальний родственник аякри хурăнташ; без дальних слов ытлашши калаçса тăмасăр

капитан

сущ.муж.
1. капитан (майортан кĕçĕнрех чин); капитан милиции милици капитанĕ
2. капитан (карап командирĕ); капитан дальнего плавания инçет ишев капитанĕ
3. капитан (спорт командин ертӳçи)

Вырӑсла-чӑвашла словарь (1971)

восток

м. 1. хĕвелтухăç, тухăç; восток алеет хĕвелтухăç хĕрелет; ехать на восток хĕвел-тухăçнелле кай; 2. (В прописное) Хĕвелтухăç (хĕвелтухăç енчи çĕршывсем); Дальний Восток Инçет Хĕвелтухăç.

горизонт

м. 1. тавралăх, йĕритавралăх, инçет (куçа курăнаканни), горизонт; скрыться за горизонтом курăнми пул, куçран çухал; из-за горизонта появился пароход аякран пăрахут курăнса кайрĕ; 2. (небосклон) аякри тӳпе; на горизонте вспыхивают зарницы аякра шевле вылять; 3. перен. (круг знаний, идей, интересов) тавракурăм, пĕлӳ; мн. горизонты (круг возможностей) тавралăх, пуласлăх, малашлăх; перед ним открылись широкие горизонты унăн пуласлăхĕ аслă; (высота воды) шыв шайĕ; ◇ появиться на чьём-л. горизонте пырса тух, çитсе кĕр; исчезнуть с чьего-л. горизонта тухса кай.

даль

ж. 1. (далеко видимое пространство) инçет, анлăш; даль моря тинĕс анлăшĕ; 2. разг. (отдалённое пространство) ката, инçе çĕр, инçĕш, аякри вырăн; ◇ в такую даль инçе (кай).

дальность

ж. инçет, инçĕш.

нанайцы

мн. (ед. нанаец м., нанайка ж.) нанайсем (Инçет Хĕвелтухăçĕнчи халăх).

нивхи

мн. (ед. нивх м., нивхка ж.) нивхсем (Инçет Хĕвелтухăçĕнче тата Сахалинта пурăнакан халăх).

отдаление

с. 1. по гл. отдалиться; 2. (даль) инçет, ката; в отдалении инçетре, катара.

перспектива

ж. 1. (видимая даль) инçет, ката, куç çити тавралăх; 2. перспектива, инçет сăнĕ; отсутствие в картине перспективы ӳкерчĕк çинче перспектива çукки; 3. обычно мн. перспективы малашлăх, пуласлăх; блестящие перспективы пысăк пуласлăх; ◇ в перспективе малашне, ӳлĕм.

Социаллӑ сӑмахлӑхӑн вырӑсла-чӑвашла словарӗ (2004)

дальневосточный

Инçет Хĕвел тухăç -ĕ; Инçет Хĕвел тухăçĕнчи; дальневосточные страны Инçет Хĕвел тухăç çĕршывĕсем

периферия

инçет вырăн (центртан аякри); работать на периферии инçет вырăнта ĕçле

провинция

1. провинци (хăш-пĕр çĕршывсенче— область) 2. провинци, инçет вырăн (центртан шутласан)

эвены

эвенсем (Якутире тата Инçет Хĕвел тухăçенче пурăнакан халăх; йышĕ — 17 пин çын)

Чӑвашла-эсперантолла сӑмах кӗнеки

инçе

[inĵe]
for(a), malproksima,
унта кайма инçе — tien iri estas malproksime
инçех мар — ne tro for
инçет — foro, malproksimo
инçетри çĕршывсем — foraj landoj

Йоханнeс Бeнцингăн (Benzing) нимĕçле-чăвашла словарĕ

Entfernung

huşlăh, (huşări inzet)
хушлăх, (хушăри инçет)

Чăвашла-вырăсла фразеологи словарĕ

Хурала тăр

Хурала тăр становиться / стать на охрану, на караул, на стражу.
Унтан ирхи апат тăваççĕ, канма выртаççĕ, иккĕн хурала тăраççĕ. А. Алка. Карап тăчĕ хурала Инçет Хĕвелтухăçне. А. Кăлкан.

Чăваш чĕлхин çĕнĕлĕх словарĕ

инçетлĕх

п.с. Инçет, ката; уçлăх, анлăх (туп.). Йывăç тĕмĕсем ... шупкалса пыракан инçетлĕхре пач палăрми пулса, куçран çухалаççĕ. П.Афанасьев, 1985, 46 с. Пĕтĕм инçетлĕхе юр чаршавĕ картланă. Н.Мартынов, 1985, 30 с. Мĕскĕнлĕхпе вак шухăшсен купи çĕтет те, карăнать инçетлĕх. Г.Ирхи, 1991, 51 с. Тĕтресĕр уçă ирпе, инçетлĕхре-горизонтра пулин те, вăрман курăнать. Х-р, 12.09.1996, 3 с. — уй инçетлĕхĕ (А.Медведев, 1941, 15 с.); шыв инçетлĕхĕ (Хв.Агивер, 1984, 91 с.); тинĕс инçетлĕхĕ (Х-р, 27.06.2003, 3 с.); кăн-кăвак инçетлĕх (Н.Теветкел, 1964, 78 с.); асăмри инçетлĕх (Г.Юмарт, 1983, 14 с.); тӳрем инçетлĕх (Св.Асамат //П-н, 1990, 2 /, 15 с.); — инçетлĕхе йыхăр (В.Эктел, 1996, 58 с.); инçетлĕхе çывăхлат (Ю.Сементер //Я-в, 1999, 11—12 /, 9 с.).

кăваклăх

п.с. Кăвак сĕм, кăвак талккăш; сенкерлĕх. Кăваклăхра курнать ик мачта. С.Шавлы, 1958, 80 с. Каçкӳлĕм канлĕн киленеççĕ çӳл тӳпери кăваклăхпа. Ю.Сементер, 1987, 5 с. Таçта лере, çăлтăрсем хушшинче курăнакан кăваклăхра, сип-сивĕ инçет хуçаланать. А.Емельянов, 1990, 55 с. Кăваклăхри çак сивĕ юр та чуна ыраттарса юлать. А.Т.-Ыхра, 2001, 76 с. — сĕм кăваклăх (Çеçпĕл М.); ирхи кăваклăх, хуп-хура кăваклăх, тӳпе кăваклăхĕ, инçет кăваклăхĕ (Хв.Агивер, 1984, 16 с., 48 с., 78 с., 109 с.); тăп-тăрă кăваклăх (П.Афанасьев, 1985, 22 с.); çурхи кăваклăх (ХП, 1990, 2 /, 11 с.).

Чĕрчун ячĕсен чăваш-вырăс-латин словарĕ

аист

(шапа тарçи) аист. — ciconia [вăрăм туналлă пысăк вĕçен кайăк]; Ази аисчĕ азиатский аист — anastomus oscitans; Африка аисчĕ африканский аист — ibis ibis; Инçет Хĕвелтухăç аисчĕ дальневосточный аист — ciconia boyciana; хура аист чёрный аист — ciconia nigra

кабарга

кабарга — moschus moschiferus [Инçет Хĕвелтухăçĕнче пурăнакан пĕчĕк пăлан]

мандаринка

мандаринка — aix galericulata [Инçет Хĕвелтухăçĕнче пурăнакан питĕ хитре кăвакал]

могера

могера (дальневосточный крот) — mogera robusta [Инçет Хĕвелтухăçра пурăнакан пысăк каюра]

çавра чĕлхе

жерлянка — bombina [шапа йышши çĕрте те, шывра та пурăнакан чĕрчун]; Инçет Хĕвелтухăç çавра чĕлхи дальневосточная жерлянка — bombina orientalis; пысăк çавра чĕлхе большая жерлянка — bombina maxima; сарă хырăмлă çавра чĕлхе желтобрюхая жерлянка — bombina variegata; хĕрлĕ хырăмлă çавра чĕлхе краснобрюхая жерлянка — bombina bombina

тарбаган

тарбаган (монгольский сурок) — marmota sibirica [Инçет Хĕвелтухăçĕнче пурăнакан сăвăр]

тимĕр шапа

черепаха — testudo [шуса çӳрекенсен йăхĕнчи панцирлă чĕрчун]; Вăтам Ази тимĕр шапи среднеазиатская черепаха — agrionemys horsfieldi; Вăтаçĕр тинĕс тимĕр шапи средиземноморская черепаха — testudo graeca; Инçет Хĕвелтухăç тимĕр шапи дальневосточная черепаха — trionyx sinensis; Каспи тимĕр шапи каспийская черепаха — mauremys caspica; çемçе ӳтлĕ тимĕр шапа мягкотелая черепаха — pelochelys bibroni; çеçенхир тимĕр шапи степная черепаха — testudo horsfieldi; çĕлен мăйлă тимĕр шапа змеиношейная черепаха — chelodina longicollis; типçĕр тимĕр шапи сухопутная черепаха — testudo; тирлĕ тимĕр шапа кожистая черепаха — dermochelys coridcea; шурлăх тимĕр шапи болотная черепаха — emys orbicularis

тыркас

суслик — citellus [кăшлакансен йăхĕнчи уй-хир чĕрчунĕ]; вăрăм хӳреллĕ тыркас длиннохвостый суслик — citellus undulatus; Даур тыркасĕ даурский суслик — citellus dauricus [Инçет Хĕвелтухăçра пурăнакан тыркас]; Европа тыркасĕ европейский суслик — citellus citellus; пĕчĕк тыркас малый суслик — citellus pygmaeus; пысăк тыркас большой суслик — citellus major; сарă тыркас жёлтый суслик — citellus fulvius; чăпар тыркас крапчатый суслик — citellus suslicus

шапа

лягушка — ranа [шывра та, çĕр çинче те пурăнакан хӳресĕр чĕрчун]; вăкăрла шапа лягушка-бык — rana catesbeiaria [Çурçĕр Америкăра пурăнакан чи пысăк шапа]; голиаф шапа лягушка-голиаф — rana goliaph; Инçет Хĕвелтухăç шапи дальневосточная лягушка — rana chensinensis; курăк шапи травяная лягушка — rana temporaria; кӳлĕ шапи озёрная лягушка — rana ridibunda; пĕве шапи прудовая лягушка — rana esculenta; Çĕпĕр шапи сибирская лягушка — rana amurensis; шĕвĕр пуçлă шапа остромордая лягушка — гапа arvalis; ыхра шапи лягушка-чесночница — pelobates fuscus

Çавăн пекех пăхăр: