Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

кавар

2.
заговор
происки
кавар ту — устроить заговор
кавара кĕр — принять участие в заговоре
тăнăç тăшманĕсен каварĕсене тăрă шыв çине кăлар — разоблачать происки врагов мира

каварлăх

происки, заговорщическая деятельность
тăнăç тăшманĕсен каварлăхĕ — происки врагов мира

мир

I.
мир (вăрçă çукки) ( см. тăнăç )

политика

политический
тăнăç политики — политика мира
шалти тата тулашри политика — внутренняя и внешняя политика
агрессивлă политика — агрессивная политика
вăйпа хăратас политика — политика с позиции силы
политика кĕрешĕвĕ —политическая борьба

тăнăç

1.
покой, спокойствие, тишина

тăнăç

спокойный, тихий

тăнăç

спокойно, тихо
тăнăç вырăн — тихое, укромное место
тăнăç кăмăл — спокойный, тихий характер
тăнăç пурнăç — спокойная, безмятежная жизнь
тăнăç калаç — разговаривать спокойно
тăнăç туп — найти, обрести покой

тăнăç

2.
мир

тăнăç

мирный

тăнăç

мирно, в мире
тăнăç самана — мирное время
тăнăç пурăн — жить мирно, в мире

тăнăç

3.
с хорошей памятью
памятливый разг.
тăнăç карчăк — памятливая старуха

тĕрек

3. перен.
опора, оплот, твердыня
çемье тĕрекĕ — опора семьи
Совет Союзĕ — тăнăç тĕрекĕ — ист. Советский Союз — твердыня мира

тыт

11.
держаться, придерживаться (какого-л. направления)
çул-йĕр тыт — держаться какой-л. линии
тăнăç политики тыт — придерживаться политики мира

тытса пыр —
1) поймать и привести (туда)
2) править, управлять (напр. машиной)
3) придерживаться (какой-л. линии, политики)

чĕнӳ

4.
воззвание, обращение
пĕтĕм тĕнчери тăнăç совечĕн чĕнĕвĕ — воззвание всемирного совета мира

çаратуллă

грабительский
çаратуллă вăрçă — грабительская война
çаратуллă тăнăç условийĕсем — грабительские условия мира

çирĕплĕх

4. перен.
прочность, твердость, устойчивость
незыблемость
дисциплина çирĕплĕхĕ — прочность дисциплины
социализмла строй çирĕплĕхĕ — ист. незыблемость социалистического строя
тăнăç çирĕплĕхĕ — нерушимость мира

вахта

◊
ĕç вахти — трудовая вахта
тăнăç вахти — вахта мира

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

тийӳ

говорение. Тет. Кунта тăнăç, тийĕвĕм — вăл-ку бой (бой) çук. Словом, спокойно, я хочу сказать, что здесь нет боев.

тăн

успокаиваться. Утăм. Утса пыратăп хирпе, нимпе тăнаймастăп. См. тăнăç.

тăнăç

(ты̆ны̆с’), памятливый (человек). Шибач. СПВВ. ПВ. Тăнăç — тăнăçлă çын = тăнлă çын.

тăнăç

(ты̆ны̆с’), покой. СПВВ. Тăнчĕ, тăнăç тупрĕ. || Спокойный, тихий. Шел. II. 67. Канаша çитсен, ялсенчи лăпкă тăнăç пурăнăç çухалчĕ.

Вырăсла-чăвашла словарь (1972)

тихий

тӳлек, тăп, шăп, лăпкă (çанталăк); тихий человек лăпкă, йăваш, сапăр çын; тихая жизнь тăнăç, тăнăçлă пурнăç.

хладнокровный

1. лăпкă кăмăллă (çын), тăнăç кăмăллă (çын); 2. см. холоднокровные.

Вырӑсла-чӑвашла словарь (1971)

бесстрастный

прил. лăпкă, тăнăç, пăлханман; ним палăртман; бесстрастный человек лăпкă çын; бесстрастное лицо ним туйăм палăртман сăн-пит.

мир

м. 1. (отсутствие разногласий) тату, килĕшӳлĕх, туслăх; жить в мире тату пурăн; 2. (отсутствие войны) мир, тăнăçлăх, вăрçă çукки; бороться за мир миршĕн кĕреш; 3. (мирный договор) килĕшӳ, мирлĕ договор; заключить мир килĕшӳ ту; (тишина, покой) лăпкăлăх, шăплăх,тăнăç.

покой

м. 1. тӳлек, лăпкăлăх, тăнăç, тăнăçлăх; над озером покой кӳлĕ тавра лапкă та тӳлĕк; 2. канăç, канлĕх; всю ночь не было покоя çĕрепе канăç пулмарĕ; нет никакого покоя пĕр канăç та çук; 3. уст. (комната) пӳлĕм, пӳрт, çурт; приёмный покой йышăну пӳлĕмĕ; удалиться на покой канма кай; ĕçрен пушан, çулран тух.

равновесие

с 1. физ. шай, пĕршайлăх, шайлашу, тан тăни; равновесие сил вăйсен шайлашăвĕ; устойчивое равновесие çирĕп шайлашу; 2. (устойчивость) тӳрĕ тытни; сохранить равновесие тӳрĕ тыт; 3. перен. (покой, спокойствие) тăнăç, тăнăçлăх; душевное равновесие кăмăл тăнăçлăхĕ; 4. перен. (устойчивость) шайлашу; равновесие в бюджете бюджетри шайлашу.

ровный

прил. 1. (о поверхности) тикĕс, такăр, тан; ровная дорога тикĕс çул; 2. (прямой) тӳрĕ; ровная линия тӳрĕ йĕр; 3. (одинаковый; равномерный) тан, пĕр тикĕс; ровный пульс пĕр тикĕс тапакан пульс; 4. (уравновешенный) тăнăç; ровный характер тăнăç характер; ровный счёт тикĕс шут; ◇ ровным счётом ничего нимĕн те мар; не ровен час сасартăк, тăрук.

спокойствие

с. 1. (тишина, покой) канăçлăх, тăнăçлăх, канлĕх, тăплăх; 2. (отсутствие тревог; уравновешенность) канăç, тăнăç, лăпкăлăх; утратить спокойствие канăç çухат.

тихий

прил. 1. (негромкий) йăпăш, хуллен, шăп, хытă мар; тихий голос йăпăш сасă; 2. (кроткий, смирный) лăпкă, сапăр, йăваш, тӳлек, тăнăç; тихий ребёнок йăваш ача; тихий нрав йăваш кăмăл; 3. (несильный) тӳлек, тăпă, лăп, лăпкă; тихий ветерок лапкă çил; 4. (медленный) ерипен, вăрах, хуллен, майĕпен; поезд пошёл тихим ходом поезд ерипен кайма пуçларĕ; ◇ тихий час кану сехечĕ (кăнтăр апачĕ хыççăнхи кану).

тишина

ж. шăплăх, тăнăç, тӳлек, канăçлăх; соблюдать тишину шăплăха ан пăс; ночная тишина çĕрлехи тӳлĕк.

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

тăнăç

«тишина», «покой», «спокойствие»; «тихий», «спокойный»; чаг., уйг., узб. тинч, азерб. динч, уйт. Син., кирг. тынч, казах., ног., к. калп. тыныш, тат. тыныч, башк. тыныс «тихий», «спокойный»; «мирный»; «спокойно», «тихо»; чув. тăнăçлăх, уйг., узб. тинчлик, азерб. динчлик, кирг. тынычтык «покой», «спокойствие», «мир»; ойр. тыныш, хак. тынағ «покой», «отдых», «успокоение». Образовано от *тăнтын «отдыхать», «успокаиваться»; башк., тат., к. калп. тын «затихать», «утихать», «замолкать», «успокаиваться»; «тихий», «спокойный», «бесшумный», «безмолвный»; хак. тым «тишина»; «тихий», «безмолвный»; «тихо»; кирг. тим «молчание»; «спокойствие»; «тихо», «безмолвно».

Чăвашла-вырăсла фразеологи словарĕ

Çула пӳл

Çула пӳл [картла] заступать / заступить дорогу кому.
Мир! — тăнăç пурнăç умĕнчи тупа, Вăл тăшмансен çулне картларĕ, пӳлчĕ. Ю. Петров. Мĕн хыпар-ши, мĕн хăнар-ши, телефон юпи улать: Ĕмĕтри телейĕм мар-ши Е инкек картлать çула. П. Хусанкай. [Таня:] Çук, Кусар юлташ, мана никам та кӳрентермен, нимĕнле арăш-пирĕш те ман çула пӳлмен. Н. Патман.

Чăваш чĕлхин çĕнĕлĕх словарĕ

пехетлĕх

ç.с. Пархатар, тивлет, ырлăх. Кунашкал хăтлăхра ... паянхи тăнăç пурнăç, кил-йышри пехетлĕх çинчен шăкăл-шăкăл пуплесе ларма кăмăллăрах. В.Петров, 1989, 364 с. Ял çынни ... йĕкел пуçтарнă, эмел курăкĕсем пухнă. Çав вăхăтрах пĕтме те паман вăрман пехетлĕхне. А.Емельянов //Я-в, 1991, 7 /, 2 с.

Çавăн пекех пăхăр: